поцелу́й пацалу́нак, -нку м.;

запечатле́ть поцелу́й пацалава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пабу́ськаць

‘пацалаваць каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пабу́ськаю пабу́ськаем
2-я ас. пабу́ськаеш пабу́ськаеце
3-я ас. пабу́ськае пабу́ськаюць
Прошлы час
м. пабу́ськаў пабу́ськалі
ж. пабу́ськала
н. пабу́ськала
Загадны лад
2-я ас. пабу́ськай пабу́ськайце
Дзеепрыслоўе
прош. час пабу́ськаўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пабу́сяць

‘пацалаваць каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пабу́сяю пабу́сяем
2-я ас. пабу́сяеш пабу́сяеце
3-я ас. пабу́сяе пабу́сяюць
Прошлы час
м. пабу́сяў пабу́сялі
ж. пабу́сяла
н. пабу́сяла
Загадны лад
2-я ас. пабу́сяй пабу́сяйце
Дзеепрыслоўе
прош. час пабу́сяўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перацалава́ць, ‑лую, ‑луеш, ‑луе; зак., каго-што.

Пацалаваць усіх, многіх або ўсё, многае. Перацалаваць усіх родных.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абцалава́ць, ‑лую, ‑луеш, ‑луе; зак., каго-што.

Пацалаваць усіх, кожнага; усё, многае. Абніме [Алеся], пацалуе [сына] у лобік, у шчочкі, абцалуе мяккія, такія дарагія ручкі. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цмакану́ць

‘утварыць губамі гук, падобны гуку ўсмоктвання (без прамога дапаўнення: цмакануць языком); пацалаваць каго-небудзь, што-небудзь; смактануць (цыбук, люлюку і пад.)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. цмакану́ цмаканё́м
2-я ас. цмакане́ш цмаканяце́
3-я ас. цмакане́ цмакану́ць
Прошлы час
м. цмакану́ў цмакану́лі
ж. цмакану́ла
н. цмакану́ла
Загадны лад
2-я ас. цмакані́ цмакані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час цмакану́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цма́кнуць

‘утварыць губамі гук, падобны гуку ўсмоктвання (без прамога дапаўнення: цмакнуць языком); пацалаваць каго-небудзь, што-небудзь; смактануць (цыбук, люлюку і пад.)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. цма́кну цма́кнем
2-я ас. цма́кнеш цма́кнеце
3-я ас. цма́кне цма́кнуць
Прошлы час
м. цма́кнуў цма́кнулі
ж. цма́кнула
н. цма́кнула
Загадны лад
2-я ас. цма́кні цма́кніце
Дзеепрыслоўе
прош. час цма́кнуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нацалава́цца, ‑луюся, ‑луешся, ‑луецца; зак.

Нацешыцца ўволю пацалункамі. Калі пачалі развітвацца і маці хацела пацалаваць.. [Макара], дык ён адштурхнуў яе, чамусьці засаромеўшыся.. Праўда, ён развітаўся за руку і з Ксенькай, але з ёю ён нацалаваўся напярэдадні. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расцалава́ць, ‑лую, ‑луеш, ‑луе; зак., каго.

Абняўшы, моцна, некалькі разоў пацалаваць. [Ігнась] развітаўся, узяў на рукі чатырохгадовага Васілька, расцалаваў яго. Лынькоў. Налівайку хацелася кінуцца да Хрысціны, абняць яе, прыціснуць да грудзей, расцалаваць, але ён сябе стрымліваў. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Бу́сяць ’цалаваць’ (Касп.), бу́сіць ’тс’ (Гарэц., Нас.), бусява́цца ’цалавацца’ (Сцяшк. МГ); бу́ся, бу́сі ’пацалуначкі’ (дзіцячае; Шат., Гарэц., Нас., Бесар.), бу́ські (даць буські) ’пацалаваць (дзіця)’ (Сцяц.), бу́ськы ’пацалунак’ (Клім.), бу́ські, бу́сенькі ’тс’ (Бяльк., Касп., Нас.). Укр. бу́зя ’рот, твар’, да́ти бу́зі ’пацалаваць’. Параўн. далей польск. buzia ’роцік; пацалунчык’, балг. бу́за ’шчака’, рум. buză ’губа’, алб. buzë ’тс’, лац. bucca ’рот’, ням. Buß ’пацалунак’, bussen ’цалаваць’, літ. bučiúoti ’цалаваць’, bùč, bùčiu (выклічнік) і г. д. Лічыцца гукапераймальным словам, вядомым (у розных фанетычных варыянтах) у многіх мовах. Гл. Слаўскі, 1, 52; Коржынэк, Studie, 194; Фрэнкель, ZfslPh, 13, 234; Фрэнкель, 61. Але Рудніцкі (242) думае пра памяншальнае ўтварэнне ад губа́: губа́ > губу́ся > бу́ся > бу́зя. Кюнэ (Poln., 47) мяркуе, што бел. слова запазычана з польск. buzia.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)