патрапа́ны

1. перетрёпанный, потрёпанный; истрёпанный;

2. перен. потрёпанный;

1, 2 см. патрапа́ць 2, 3

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ператрапа́ць, ‑траплю, ‑трэплеш, ‑трэпле; зак., што.

1. Атрапаць, вытрапаць яшчэ раз, нанава, лепш.

2. Вытрапаць, патрапаць усё, многае. Ператрапаць увесь лён.

3. Разм. Знасіць, панасіць усё, многае (пра абутак, адзенне).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

истаска́ть сов., разг. (износить) знасі́ць; сцяга́ць; зацяга́ць; (обувь — ещё) стапта́ць; (истрепать — ещё) падра́ць; зацяга́ць; патрапа́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

патрапа́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад патрапаць.

2. у знач. прым. Які страціў свой першапачатковы выгляд, стаў брудным, паношаным ад працяглага або неахайнага карыстання. [Вадзімка] скінуў з сябе старую, патрапаную вопратку, знайшоў спраўнейшую, пашыўся. Сабаленка. На стале ляжаў вельмі патрапаны, пульхны «журнал наведванняў». Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Патрэ́п’е, патрэпле, патрапце, патріпʼя, патрэпʼя, питрупя ’пачассе, ачоскі, горшы гатунак ільну, канапель, які адыходзіць пры трапанні’ (Янк. 2, Юрч., Бяльк., Сл. ПЗБ, Мат. Гом., Мат. Маг.; КЭС, лаг.; ушац., КЭС; паўн.-усх., КЭС, бялын., Янк. 3.), ’першы ачос ільну’ (Касп.). Утворана пры дапамозе суфікса ‑ьje ад патрапаць (Борысь, Prefiks., 33). Параўн. таксама патрапкі (гл.). Сюды ж патрапляй (пра нітку), ’недабраякасны’ (светлаг., Мат. Гом.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перетрепа́ть сов.

1. (лён, коноплю и т. п.) с.-х. ператрапа́ць, патрапа́ць;

2. (износить) прост. знасі́ць, збузава́ць; паша́рпаць; падра́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

збузава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак., што.

Разм. Падраць, патрапаць што‑н., не шкадуючы. Збузаваць сукенку. □ [Маці:] — Глянь лепей, як ты штаны за тыдзень збузаваў. Грошай на аднаго цябе не набрацца. Васілевіч. // Наогул сапсаваць, знішчыць што‑н. нядбайным абыходжаннем. Ніхто яго [пагранічны лес].. не стопча, нічыя сякера тут нават не цюкне. Хіба от толькі што збузавалі кавалачак маладняку на кантрольнай паласе. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

истрепа́ть сов.

1. (вещь) патрапа́ць, разг. збузава́ць; падра́ць;

2. перен. (утомить, измучить) вы́матаць, змата́ць; (изнурить) змары́ць, змардава́ць, знясі́ліць;

◊

истрепа́ть не́рвы вы́матаць не́рвы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

потрепа́ть сов.

1. (потрясти) патрэ́сці, (долго) папатрэ́сці, папатрэ́сваць; (потормошить) патармасі́ць; (побить) пакалашма́ціць; (подёргать) пату́заць; (волосы, гриву и т. п.) пакудла́ціць;

2. (костюм, обувь и т. п.) разг. падра́ць, падзе́рці, (долго, неоднократно) пападзіра́ць, пападра́ць; (износить) знасі́ць;

3. (о лихорадке) патрэ́сці, (долго) папатрэ́сці, папатрэ́сваць;

4. (похлопать) паля́паць; (погладить) пагла́дзіць;

5. (лён, пеньку и т. п.) патрапа́ць, (долго) папатрапа́ць, папатрэ́пваць;

6. (войска) патрапа́ць, (долго) папатрапа́ць, папатрэ́пваць; см. трепа́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пасла́ць ​1, пашлю, пашлеся, пашле; пашлём, пашляце; заг. пашлі; зак.

1. каго-што. Адправіць каму‑н. па пошце, праз пасланца і інш. Грошы.. [Марына Паўлаўна] падзяліла на дзве роўныя часткі і адну пакінула сабе, а другую паслала дачцэ. Зарэцкі. Жэрдзін за подпісам камбата паслаў дакладную ў штаб палка. Няхай. Насушыш семечак, адкрыеш кубельчык, калі ён ёсць у цябе, і складзеш пасылачку. Аднаму пашлеш, пашлеш другому... Ракітны. // што. Выказаць свае адносіны, пачуцці да каго‑н. словамі, жэстамі. Паслаць пацалунак.

2. каго-што. Накіраваць, выправіць каго‑н. куды‑н. з якой‑н. мэтай. [Патапаў:] Мяне і маіх сяброў паслала сюды партыя, каб мы перадалі маладым беларускім кадрам свой вопыт. Крапіва. Вось і сёння паслала маці Натальку прынесці абед. Колас. Пашлі дурнога, а за ім другога. Прыказка.

3. што. Накіраваць што‑н. у які‑н. бок. Раптам з боку вёскі кулямёт паслаў доўгую чаргу. Дамашэвіч. // Перадаць тэхнічнымі сродкамі на адлегласць. Паслаць у эфір пазыўныя.

4. што. Перадаць, кінуць (мяч, кап’ё і пад.). Пецька паслаў мне пас, і трэба было прымаць яго. Васілёнак.

•••

(Сам) бог паслаў гл. бог.

пасла́ць ​2, ‑сцялю, ‑сцелеш, ‑сцеле; заг. пасцялі; зак., што.

1. Пакласці, накрываючы паверхню чаго‑н. Паслаць абрус на стол. □ Кася дастала саган, адцадзіла, паслала на стол шараваты льняны ручнік і высыпала на яго бульбу. Арабей. // Падрыхтаваць пасцель, месца для спання. Няміра нарэшце стаміўся слухаць. Ён папрасіў, каб яму паслалі дзе. Чорны. Калі я дамоў прыеду, Усіх трывог зазнаўшы меру, Пасцялі ты мне, матуля, Пасцялі пасцель з аеру. Кірэенка.

2. Раскласці тонкім слоем на лузе для вылежкі пад дажджом, расой (лён, каноплі). Кончыцца кананне бульбы, мо’ хто на дзень-другі пазаве лён паслаць ці патрапаць. Гартны.

3. Укласці шчыльна дошкі, пліткі і пад. [Пякарня] некалі яшчэ тут была, прыватная, трэба было печы перакласці, з новай цэглы пады паслаць. Лобан.

4. Разаслаць, распаўсюдзіць па паверхні або над паверхняй што‑н. І кроплі срэбнае расы Туман паслаў на ціхім доле. Хведаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)