палатня́на-па́русны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. палатня́на-па́русны палатня́на-па́русная палатня́на-па́руснае палатня́на-па́русныя
Р. палатня́на-па́руснага палатня́на-па́руснай
палатня́на-па́руснае		 палатня́на-па́руснага палатня́на-па́русных
Д. палатня́на-па́руснаму палатня́на-па́руснай палатня́на-па́руснаму палатня́на-па́русным
В. палатня́на-па́русны (неадуш.)
палатня́на-па́руснага (адуш.)		 палатня́на-па́русную палатня́на-па́руснае палатня́на-па́русныя (неадуш.)
палатня́на-па́русных (адуш.)
Т. палатня́на-па́русным палатня́на-па́руснай
палатня́на-па́руснаю		 палатня́на-па́русным палатня́на-па́руснымі
М. палатня́на-па́русным палатня́на-па́руснай палатня́на-па́русным палатня́на-па́русных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ладдзя́ ​1, ‑і, ж.

Уст. Вялікая парусная ці вёславая лодка.

ладдзя́ ​2, ‑і, ж.

Шахматная фігура ў форме вежы, якая ходзіць удоўж і поперак дошкі па прамой; тура.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мато́рна-па́русны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. мато́рна-па́русны мато́рна-па́русная мато́рна-па́руснае мато́рна-па́русныя
Р. мато́рна-па́руснага мато́рна-па́руснай
мато́рна-па́руснае		 мато́рна-па́руснага мато́рна-па́русных
Д. мато́рна-па́руснаму мато́рна-па́руснай мато́рна-па́руснаму мато́рна-па́русным
В. мато́рна-па́русны (неадуш.)
мато́рна-па́руснага (адуш.)		 мато́рна-па́русную мато́рна-па́руснае мато́рна-па́русныя (неадуш.)
мато́рна-па́русных (адуш.)
Т. мато́рна-па́русным мато́рна-па́руснай
мато́рна-па́руснаю		 мато́рна-па́русным мато́рна-па́руснымі
М. мато́рна-па́русным мато́рна-па́руснай мато́рна-па́русным мато́рна-па́русных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ла́йба, ‑ы, ж.

Вялікая парусная лодка, звычайна з дзвюма мачтамі і косымі парусамі (на Балтыйскім і Белым морах, на Дняпры і Днястры). З дня ў дзень плылі па рацэ баржы, баркі, .. лайбы. В. Вольскі.

[Фін. laiva.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́русны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да паруса. // Прызначаны для шыцця парусоў. Парусныя іголкі.

2. Які мае парус (парусы); які перамяшчаецца пры дапамозе парусоў. Паруснае судна. Парусная лодка.

3. Які мае адносіны да суднаў з парусамі. Парусны спорт. Парусныя гонкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ло́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

1. Невялікае судна для плавання па вадзе. Парусная лодка. Маторная лодка. □ Лабановіч шпарка накіраваўся ў сяло, каб узяць лодку і плысці да Янкі. Колас.

2. Назва некаторых відаў невялікіх ваенных суднаў. Кананерская лодка. Падводная лодка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шала́нда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Пласкадонная несамаходная баржа, якая служыць для пагрузкі і разгрузкі суднаў, для перавозкі грунту з землечарпальных снарадаў. Выгружаць зямлю з шаланды.

2. На Чорным моры — парусная пласкадонная рыбацкая лодка. Рыбацкія шаланды. □ На новую шаланду рыбакі З уловам невад выбіраюць. Корбан.

[Фр. chaland.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ла́йба 1 ’барліна, баржа, вялікая лодка з дзвюма будкамі грузападымальнасцю ў 5–10 т’ (Гарэц., Касп., Дэмб. 1, Яруш., Рам. 8, Нар. сл., КЭС, лаг.), ’вялікая парусная лодка з двума парусамі’ (ТСБМ). Укр. ла́йба, рус. лайб, ла́йба ’баржа, лодка’, ст.-рус. лоива ’судна ў наўгародцаў, немцаў, карэлаў’, польск. łajba ’баржа на Заходняй Дзвіне’, літ. laĩvas, laĩvė ’карабель’, laivà, лат. laĩva ’лодка’ — усе з фін. laiva ’лодка, судна’ (Фасмер, 2, 450–451; Бернекер, 686; Фрэнкель, 335; Слаўскі, 4, 434). Лаўчутэ (Балтизмы, 145), Блесэ (SB, 4, 1935–1936, 14) лічаць, што ў слав. мовах — гэта балтызм. З балт. моў слова было запазычана ў фінскія (Буга, Rinkt, 1, 309–311). Сюды ж лайбоўшчык ’шкіпер на лайбе’ (дзвін., Нар. сл.).

Ла́йба 2 ’вялікі воз для перавозкі сена’ (Сл. паўн.-зах.) — паводле Грынавецкене, запазычана з літ. láiva ’воз з кузавам’ (Сл. паўн.-зах. 2, 612). Сюды ж пераносныя: ла́йба ’карова з вялікім жыватом’, ла́йба, ла́йбіна ’вельмі тоўстая, здаровая жанчына’ (З нар. сл.), ’тоўсты чалавек’ (Сл. паўн.-зах.).

Лайба́ ’лаянка’ (Нас.). Да ла́яць. Утворана пры дапамозе суф. -ба, як і клятба, бажба, барацьба і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)