паралізава́цца, ‑зуюся, ‑зуешся, ‑зуецца; зак. і незак.
1. Прыйсці (прыходзіць) у стан паралічу.
2. толькі незак. Зал. да паралізаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паралізава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад паралізаваць.
2. у знач. прым. Які знаходзіцца ў стане паралічу. Паралізаваны чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скаро́жыць ‘сагнуць, зламаць’ (Касп.), ‘знявечыць’ (Сцяшк. Сл.), ‘скрывіць’ (дзярж., Гіл.), ‘паралізаваць’ (шчуч., ваўк., Сл. ПЗБ). Да каро́жыцца ‘рабіць сутаргавыя рухі’ (гл.), карэ́жыць ‘гнуць, ламаць, выварочваць з коранем’ (Стан.), карэжыцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спарыжава́ць ‘паралізаваць’ (Скарбы, Жд. 2), спарыжува́ць ‘тс’ (Мат. Гом.), спарыжова́ць ‘тс’, спарыжо́ваны ‘паралізаваны’ (ТС). Дэфармаванае спаралізава́ць ‘прывесці ў стан паралічу’, спаралізава́ны ‘пазбаўлены руху’ (ТСБМ) ці, хутчэй, польск. sparaliżować, sparaliżowany ‘тс’. Гл. параліч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паадніма́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Адняць, адставіць ад чаго‑н. усё, многае. Пааднімаць драбіны ад сцяны.
2. безас. Паралізаваць многае. Ногі пааднімала.
3. Спыніць кармленне малаком маці — пра ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
контруда́р, ‑у, м.
Адказ ударам на ўдар (у ваенных дзеяннях, у палітычнай барацьбе і пад.). Нам далі задачу: прарвацца на станцыю і ўсімі спосабамі, якія ў нас ёсць, паралізаваць контрудар, каб потым адразу ж наша дывізія пайшла ў наступленне. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбива́ть несов., в разн. знач. разбіва́ць; (о параличе — ещё) паралізава́ць; (о деньгах — ещё) прост. разме́ньваць; (расстраивать — ещё) разла́джваць; см. разби́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адня́ць, -німу́, -німеш, -німе; -ня́ў, -няла́, -ло́; -німі́; адня́ты; зак.
1. што. Адцзяліць ад чаго-н., адвесці ўбок.
А. драбіны ад сцяны.
2. што. Тое, што і ампутаваць.
А. хвораму нагу.
3. што. Паменшыць лік на некалькі адзінак.
Ад пяці а. два.
4. што. Прымусіць патраціць час, сілы і пад.
Нарада адняла цэлы дзень.
5. безас., што. Паралізаваць, пазбавіць здольнасці гаварыць, хадзіць і пад.
Адняло мову.
Адняло ногі.
|| незак. адніма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і адыма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. адніма́нне, -я, н. і адыма́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адня́ць, ‑німу, ‑німеш, ‑німе і (радзей) адыму, адымеш, адыме; пр. адняў, ‑няла, ‑няло; заг. аднімі і (радзей) адымі; зак., каго-што.
1. Раз’яднаць з чым‑н., аддзяліць ад чаго‑н. Рыгор паспешна супыніў станок і адняў разец. Гартны. // Адрэзаць, ампутаваць (канечнасць або частку яе). Адняць нагу.
2. што ад чаго. Паменшыць лік на некалькі адзінак. Ад пятнаццаці адняць сем.
3. безас. Паралізаваць, пазбавіць здольнасці гаварыць, рухацца і пад. Мову адняло. Ногі адняло.
4. Прымусіць патраціць што‑н. (час, сілы і пад.). Вячэра адняла больш за гадзіну.
5. Спыніць кармленне малаком маці; адвучыць ссаць грудзі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блакірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак.
1. каго-што. Арганізаваць (арганізоўвае) палітычную, гаспадарчую або ваенную блакаду. Блакіраваць абарону праціўніка. □ Следам на гасцінцы паказалася новая калона .. Гэта вялі палонных карнікаў, якія блакіравалі партызанаў на Цаліку. Новікаў. У палове мая фашысты блакіравалі пушчу, у якой дыслацыраваліся партызаны. Карпюк.
2. што. Закрыць (закрываць) пуць паміж станцыямі, карыстаючыся блакіроўкай (у 2 знач.).
3. што. Перагарадзіць (перагароджваць), загарадзіць (загароджваць) праход, шлях і пад. [Даследчая] партыя ідзе далей, а на яе месца прыходзіць земснарад, блакіруе перакат змяістым хобатам пантонных груб. Ракітны.
4. перан.; што. Паралізаваць. Самаўпэўненасць старшыны абяззбройвала, блакіравала волю і намер. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)