Verbum

караме́ль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. зб. Гатунак цвёрдых цукерак, ледзянцовых ці з начынкай.

Ледзянцовая к.

2. Палены цукар для падфарбоўвання кандытарскіх вырабаў.

3. Падпражаны солад для падфарбоўвання піва.

|| прым. караме́льны, -ая, -ае.

абпалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены; зак., што.

1. Прымусіць абгарэць, абвугліцца з усіх бакоў.

Маланка абпаліла ствол елкі.

2. Апрацаваць выраб з гліны і пад. агнём.

А. гаршкі.

|| незак. абпа́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абпа́льванне, -я, н. і абпа́л, -у, м. (да 2 знач.; спец.).

Абпал цэглы.

распалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены; зак.

1. што. Прымусіць гарэць.

Р. вогнішча.

2. што. Моцна нагрэць агнём дачырвана.

Р. жалеза.

3. перан., каго-што. Выклікаць узбуджэнне.

Р. гнеў.

4. перан. Развязаць, распачаць (барацьбу, вайну).

Р. пажар вайны.

|| незак. распа́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. распа́льванне, -я, н.

адпалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены; зак., што.

1. Спаліць частку прадмета; перапаліўшы, аддзяліць.

А. кавалак шнура.

2. Апрацаваць тэрмічным спосабам метал, шкло для надання адпаведнай якасці (спец.).

3. перан. Зрабіць, сказаць што-н. нечаканае.

◊

Адпаліць штуку (разм., неадабр.) — учыніць што-н. недарэчнае, непрыстойнае.

|| незак. адпа́льваць, -аю, -аеш, -ае.

смыле́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лі́ць; незак. (разм.).

1. Пячы, балець (ад апёкаў, ран і пад.).

Смылелі папечаныя пальцы.

2. перан. Пра душэўны боль: мучыць, непакоіць.

Смыліць душа па сыне.

3. Слаба, без полымя гарэць; тлець.

Ледзь смыляць у печы сырыя палены.

|| наз. смыле́нне, -я, н. (да 1 знач.).

палі́ць¹, палю́, па́ліш, па́ліць; па́лены; незак.

1. каго-што. Знішчаць агнём.

П. паперу.

2. што. Прымушаць гарэць (для асвятлення, ацяплення).

П. дровы.

3. што. Запальваць (крыніцу асвятлення; разм.).

П. святло.

4. у чым і што. Распальваць і падтрымліваць агонь у печы; абаграваць памяшканне, раскладваючы агонь у печы, пліце і пад.

П. у печы або печ.

П. лазню.

5. што. Апрацоўваць агнём, жарам, абпальваць (разм.).

П. цэглу.

6. каго-што. Дзеяннем чаго-н. гарачага, едкага ці халоднага выклікаць апёк, адчуванне апёку.

Сонца паліла нясцерпна.

Мароз паліць твар.

7. перан., каго-што. Трывожыць, мучыць.

Смутак паліць душу.

|| зак. спалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены (да 1 і 2 знач.); наз. спале́нне, -я, н. (паводле 1 знач.).

|| наз. пале́нне, -я, н. (да 4 і 5 знач.).

напалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены; зак.

1. што і ў чым. Нагрэць паленнем¹ (у 4 знач.).

Н. у хаце.

2. што. Нагрэць да вельмі высокай тэмпературы.

Н. жалеза.

3. чаго. Нагатаваць у нейкай колькасці шляхам перапальвання.

Н. вугалю з дрэва.

4. чаго. Расходаваць у нейкай колькасці (разм.).

Н. электрычнасці на сто рублёў.

|| незак. напа́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. напа́л, -у, м. і напа́льванне, -я, н.