паадпо́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Адпароць адно за другім усё, многае; адпароць у многіх месцах. Паадпорваць гузікі. Паадпорваць пагоны. Паадпорваць падкладку з бакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасве́т, -у, М -ве́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Светлая паласа або слабы прамень у неасветленай прасторы.
П. у воблаках.
Жыццё без прасвету (перан.: без надзеі на паляпшэнне).
2. Шырыня аконнага ці дзвярнога праёму (спец.).
3. На пагонах: каляровая падоўжная палоска.
Пагоны з двума прасветамі.
|| прым. прасве́тны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
суфлі́раваць, ‑рую, ‑руеш; ‑руе; незак.
Падказваць акцёрам словы ролі ў час спектакля. Гена прыносіць клей, намазвае пагоны, зашпільвае кабуру і лезе зноў пад стол, адкуль ён суфліруе. Жычка.
[Ад фр. souffler — падказваць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паго́н 1, ‑у, м.
Дарога, па якой гоняць жывёлу на папас. Туман бялее над балотам, Дзяр[к]ач завёў траскучы спеў, Жукі лятаюць па-над плотам, Жывёла йдзе з пагону ў хлеў... Чарот.
паго́н 2, ‑а, м.
Наплечны знак адрознення. На.. [Сцяпанавых] плячах красаваліся капітанскія пагоны сапёра. Корбан. Сукно гімнасцёрак пацямнела пад рамянямі і пагонамі. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лы́чка, ‑а; Р мн. ‑чак; н.
1. Памянш. да лыка.
2. пераважна мн. (лы́чкі, ‑чак). Вузкія папярочныя нашыўкі на пагонах. Яны прыйшлі ўтрох. Адзін — на пагонах тры белыя лычкі, а ў тых двух — сівыя пагоны, як і іх фрэнчы. Баранавых.
3. Абл. Кольца, круг. Арына паклала ў міску кавалак сала, кавалак мяса і лычка кілбасы. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ссуту́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад ссутуліць.
2. у знач. прым. Згорблены, сагнуты (ад старасці, хваробы і пад.). Бацька выйшаў са двара і рушыў цераз вуліцу. Сняжынкі адразу забялілі чырвоны верх яго папахі, пагоны на плячах, шэры шынель на ссутуленай спіне. Шамякін. — Не шкада і лапцей, — разважаў Гашэнка, ідучы за высокім, ссутуленым Кавалёвым. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
просве́т в разн. знач. прасве́т, -ту м.;
в просве́те ме́жду дере́вьями у прасве́це памі́ж дрэ́вамі;
просве́т окна́ ра́вен ме́тру прасве́т акна́ ро́ўны ме́тру;
пого́ны с двумя́ просве́тами паго́ны з двума́ прасве́тамі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прасве́т, -ту м., в разн. знач. просве́т;
у ~ве́це памі́ж дрэ́вамі — в просве́те ме́жду дере́вьями;
паго́ны з двума́ ~тамі — пого́ны с двумя́ просве́тами;
на п. глядзе́ць, разгля́дваць — на просве́т смотре́ть, разгля́дывать;
◊ не ба́чыць ~ту — не ви́деть просве́та
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазрыва́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Сарваць, аддзяліць ад галіны, сцябла ўсё, многае. Пазрываць кветкі.
2. З сілай рвануўшы, садраць усё, многае. Салдаты пазрывалі з сябе пагоны і кінулі пад ногі. Няхай. Вецер аканіцы Пазрываў з акон, Каля нашай хаты Ён пашкодзіў клён. Ляпёшкін. / у безас. ужыв. Усю ноч дзьмуў страшны вецер, усе тратуары засыпаны цэглай і атынкоўкай. Пазрывала вялікія лісты бляхі, паабурвала сцены. Лужанін. // Сапсаваць усё, многае. Пазрываць разьбу.
пазрыва́ць 2, ‑ае; зак., што.
Зрыць што‑н. у многіх месцах, зрыць усё, многае. Сапёры пазрывалі ўсё поле.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трафарэ́т, ‑а і ‑у, М ‑раце, м.
1. ‑а. Пласцінка з металу, кардону, фанеры і пад. з прарэзанымі літарамі, малюнкамі, прызначанымі для нанясення падпісаў на плакаты, малюнкаў на сцены і пад. Трафарэт для плакатаў. // Малюнак, літары і пад., зробленыя з дапамогай такога прыстасавання. Пагоны з жоўтымі трафарэтамі вучылішча акуратна сядзелі на .. плячах [Васіля]. Алешка.
2. ‑у; перан. Раз і назаўсёды прыняты ўзор каго‑, чаго‑н., якога слепа прытрымліваюцца; шаблон. І тут уладальнік шаноўнай лысіны не то што разгубіўся, а праваліў сябе, бо не змог выйсці з прызвычаенага трафарэту сваіх выступленняў. Лынькоў.
[Ад іт. traforetto — прадзіраўленае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)