Паго́ніч ’паганяты’ (Федар. VI). Рус. паўдн. пого́нич, укр. пого́нич, ст.-рус. погоничь ’вознік; зборшчык падаткаў’ (XI, XIII стст.), славен. pogonič ’паганяты’ і г. д. Прасл. pogoničь < pogoniti (гл. гнаць) з суф. ‑čь (SP, 1, 102).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
канаго́н, ‑а, м.
У шахтах — паганяты каня, запрэжанага ў ваганетку. [У Данбасе Адам] стаў спачатку канагонам, затым крапільшчыкам, а пасля і ў забой пайшоў. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гайда́р, гайда́й ’паганяты жывёлы’ (палес., Выгонная Л. Ц., вусн. паведамл.), гайда́й, гойда́й ’гандляр коньмі’ (лун., Шатал.). Параўн. Вяр.-Крыв.гайдай у песнях (Дзмітр.). Як відаць з геаграфіі слова, у бел. мове яно вядома толькі на поўдні. Укр. гайда́р(ь), гайдай ’пастух авечак’ (агляд іншых форм гл. у Рудніцкага, 528). Як мяркуе Рудніцкі (там жа), мабыць, ад выклічніка га́йда́ (цюрк.). Гэта этымалогія ёсць ужо ў Цімчанкі. Слоў гайда́р, гайда́й няма, здаецца, у рус. мове (няма ў Даля і ў СРНГ). Можна думаць, што гэтыя словы ўтварыліся ва ўкр. мове (параўн. і ўкр. прозвішча Гайда́й, Гайда́р).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)