пато́п, -у, м.
1. Паводле біблейскай легенды: паводка, якая за грахі людзей затапіла нібыта ўсю Зямлю.
Сусветны п.
Пасля нас хоць п.! (каб толькі нам было добра; неадабр.).
2. Разводдзе, паводка; пра многа разлітай вады дзе-н. (разм., жарт.).
У нізінах вясною — цэлы п.
Што тут за п. у вас у хаце?
|| прым. пато́пны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стыхі́йны, -ая, -ае.
1. Выкліканы дзеяннямі стыхійных сіл прыроды, якія непадуладны чалавеку.
Стыхійнае бедства (паводка, ураган, землетрасенне і пад.).
2. перан. Неарганізаваны, без кіраўніцтва.
С. мітынг.
|| наз. стыхі́йнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
полово́дье ср. паво́дка, -кі ж., разво́ддзе, -ддзя ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Перато́пка ’паводка’ (віл., Сл. ПЗБ). Да ператапі́ць ’патапіць’ < пера- і тапі́ць 2 (гл.), суфікс ‑ка. як у паводка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пато́п ’разводдзе, паводка’, патопа ’патоп, непралазная гразь’ (Нас., Бір. Дзярж.), ’балоцістае месца’ (Нас.). Укр. потоп ’патоп’, потопа ’паводка’, рус. пото́п, пск., цвяр. по́топь ’разліў, паводка’, польск. potop, чэш., славац. potopa, славен. potòp, серб.-харв. по̀топ, макед., балг. потоп ’патоп’, ’разводдзе’. Прасл. potop(a) < potopiti < topiti > тану́ць ’патанаць’ (гл.).
Пато́п 2 ’стаптаны агарод’ (ганц., Сл. ПЗБ). Да (па‑)таптаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
водопо́лье ср., обл. паво́дка, -кі ж., разво́ддзе, -ддзя ср., мн. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разво́дье ср. разво́ддзе, -ддзя ср.; (о половодье — ещё) паво́дка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
навымыва́ць, ‑ае; зак., чаго.
Вымыць, вынесці цякучаю вадою значную колькасць чаго‑н. Навымываць пяску. // Размыўшы, нарабіць паглыбленняў. Паводка навымывала ям.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пато́п, ‑у, м.
1. Паводле біблейскай легенды — паводка, якая за грахі людзей затапіла ўсю зямлю. Сусветны патоп.
2. Разм. Разводдзе, паводка, навадненне. Патоп стаяў на Камароўцы Вясной і ўвосень кожны год. Гілевіч. У кватэры Кузьміча са столі лінула вада... Ён раніцаю ў рэмкантору: — Бяда, таварышы, бяда! Патоп у хаце, ў хаце мора... Валасевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазаліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.
1. Заліць, затапіць усё, многае.
Паводка пазалівала паплавы.
2. Абліць, запэцкаць якой-н. вадкасцю ўсё, многае або ў многіх месцах.
П. абрус віном.
3. Затушыць вадой усё, многае.
П. вогнішчы.
4. Пакрыць чым-н. вадкім, здольным зацвярдзець — пра ўсё, многае.
П. дарогі гудронам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)