шмуглява́ць

‘незаконна пастаўляць што-небудзь і без прамога дапаўнення (шмугляваць чым-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шмуглю́ю шмуглю́ем
2-я ас. шмуглю́еш шмуглю́еце
3-я ас. шмуглю́е шмуглю́юць
Прошлы час
м. шмуглява́ў шмуглява́лі
ж. шмуглява́ла
н. шмуглява́ла
Загадны лад
2-я ас. шмуглю́й шмуглю́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шмуглю́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

крысо́, -а́, мн. кры́сы і (з ліч. 2, 3, 4) крысы́, кры́саў, н.

Ніжняя частка адзежыны, палавіны якой спераду расхінаюцца; пала.

К. пінжака.

◊

З-пад крыса (разм.) — тайна, незаконна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

самазва́нец, ‑нца, м.

Той, хто выдае сябе за іншага чалавека, незаконна прысвойвае сабе чужое імя, званне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

растра́ціцца, -ра́чуся, -ра́цішся, -ра́ціцца; зак.

1. Растраціць грошы, сродкі і пад.

Р. на вяселле.

2. Незаконна расходаваць чужыя грошы, маёмасць і інш.; зрабіць растрату (у 2 знач.).

|| незак. растра́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

злоўжы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ў, -жыла́, -ло́; зак., чым.

Ужыць на зло, незаконна выкарыстаць што-н. каму-н.

З. службовым становішчам.

З. давер’ем.

|| незак. злоўжыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. злоўжыва́нне, -я, н.

З. ўладай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хапану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.

1. гл. хапа́ць.

2. Добра зарабіць на чым-н. (разм.).

Хапануў грошай за бульбу.

3. Забраць што-н. у каго-н.; незаконна прысвоіць (разм.).

У яго хапанулі рукавіцы.

4. Выпіць спіртнога, напіцца (разм.).

Х. спірту.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

растра́та, ‑ы, ДМ ‑траце, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. растраціць.

2. Незаконнае расходаванне давераных грошай або маёмасці. Мікодым працаваў крамнікам, а за растрату праседзеў некалькі год у турме. Марціновіч. // Незаконна растрачаныя грошы, маёмасць. Пакрыць растрату.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

растра́ціць, -а́чу, -а́ціш, -а́ціць; -а́чаны; зак., што.

1. Расходаваць, патраціць.

Р. стыпендыю.

2. перан. Патраціць на што-н. дробнае, пустое, непрыстойнае (сілы, пачуцці і пад.).

Р. здароўе.

Р. энергію.

3. Незаконна расходаваць (грошы, маёмасць і інш.)

Р. казённыя грошы.

|| незак. растра́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. растра́чванне, -я, н. і растра́та, -ы, ж. (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пару́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.

1. што. Перашкодзіць нармальнаму стану, развіццю чаго-н., перарваць.

П. маўчанне.

П. сон.

2. што. Не захаваць чаго-н., пераступіць што-н.

П. дагавор.

П. дысцыпліну.

П. граніцу (незаконна перайсці яе).

3. каго-што. Скрануць, разварушыць.

П. пчол.

П. яйкі ў птушыным гняздзе.

|| незак. паруша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. парушэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узурпа́тар, ‑а, м.

Той, хто незаконна захапіў у свае рукі ўладу або прысвоіў сабе чужое права, паўнамоцтва. Слова Міцкевіча было заўсёды блізкае для тых, хто змагаўся і не скараў ганебна галавы перад узурпатарам. Лойка. // Прыгнятальнік. Рабочыя і салдаты паўсталі супраць гнёту ўзурпатараў. «Полымя».

[Лац. usurpator.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)