вы́пушка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Нашыўка з футра па краях адзення, абутку; апуха.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наши́вка ж.
1. (действие) нашыва́нне, -ння ср.;
2. (нашитое) нашы́ўка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пятлі́ца, -ы, мн. -ы, -ліц, ж.
1. Абкідная або нашыўная пятля на верхняй вопратцы.
Стужачка ў пятліцы фрака.
2. Каляровая падоўжаная нашыўка на каўняры форменнага адзення.
|| памянш. пятлі́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. пятлі́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Надалончыць ’залатаць (рукавіцы)’ (Сцяшк. Сл.), рус. надолднить ’залатаць звернуты да далоні бок рукавіцы’, укр. надолбнчити ’тс’, на́долонка ’нашыўка са скуры ці сукна на ўсю далонь, каб не праціраліся рукавіцы’. Да далонь (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кла́пан, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Дэталь у кампрэсарах, рухавіках унутранага згарання і інш., якая закрывае праход пары, газу або вадкасці.
Засцерагальны к.
2. Частка полага органа ў выглядзе складкі ў сэрцы, якая не дае рухацца крыві ў адваротным напрамку.
Сардэчны к.
3. Нашыўка з куска матэрыі, якая прыкрывае кішэню або шво на адзенні.
|| прым. кла́панны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
саю́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.
Скураная нашыўка (насок і пад’ём у боце) ці наогул пярэдняя частка загатоўкі чаравіка. Вось тут, між акном і сталом, стаяла швейная машына. На ёй.. [Мірон] шыў боты — прышываў перады да халяў, саюзкі... Кудравец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаўро́н, ‑а, м.
Нашыўка з галуну ў выглядзе вугла на левым рукаве адзення салдат і малодшых афіцэраў (колькасць гэтых нашывак абазначае колькасць гадоў звыштэрміновай службы). Валока.. агледзеў.. пакамечаную, абсыпаную пылам постаць [ворага] з яфрэйтарскім шаўронам на разадраным да локця рукаве. Быкаў.
[Фр. chevron.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паляры́на ’кароткая круглая накідка на плечы, часам з капюшонам; вялікі круглы каўнер’ (ТСБМ, Касп.), ’шырокі каўнер’ (Сл. ПЗБ), паляры́нка ’нашыўка на рукавах’ (Нар. сл.). З польск. peleryna або рус. пелери́на, дзе з франц. pèlerine ’плашч пілігрыма’, лац. peregrīnus (гл. Брукнер, 402; Фасмер, 3, 229).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аксельба́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Наплечны шнур на мундзіры як прыналежнасць формы некаторых ваенных чыноў у дарэвалюцыйнай рускай арміі і ў арміях некаторых зарубежных краін. Тонкі афіцэр з аксельбантамі, і доўгай прылізанай галавой падышоў да стала, пасунуў вялікае крэсла і сеў. Самуйлёнак. // Наплечная нашыўка на адзенні лакеяў.
[Ням. Achselband.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мані́шка ’нагруднік, прышыты (прышпілены) да мужчынскай кашулі’, ’накладка на правую частку прарэха ў мужчынскіх штанах’ (ТСБМ, Жд. 1, Бяльк., Сл. ПЗБ). Укр. мани́шка, букав. мані́шка ’кветка, вышытая на матэрыі і прышытая да адзежы’, рус. манишка ’нашыўка на грудзях’. Польск. maniszka з рус. мовы. Відавочна, рускае з-за суфікса ‑ішк‑а. Да мана́ < мані́ць (гл.) у першасным значэнні ’нешта прыцягальнае, прывабнае’ (КЭСРЯ, 192–193).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)