акрыле́ць
‘стаць на крыло, навучыцца лятаць; перамагчы цяжкасці’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
акрыле́ю |
акрыле́ем |
| 2-я ас. |
акрыле́еш |
акрыле́еце |
| 3-я ас. |
акрыле́е |
акрыле́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
акрыле́ў |
акрыле́лі |
| ж. |
акрыле́ла |
| н. |
акрыле́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
акрыле́й |
акрыле́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
акрыле́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гаспада́рыць несов. (вести хозяйство) хозя́йствовать, хозя́йничать;
навучы́цца г. — научи́ться хозя́йствовать (хозя́йничать)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
панаву́чвацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Навучыцца чаму‑н. — пра ўсіх, многіх. Усе панавучваліся шыць. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навуча́цца несов.
1. учи́ться, обуча́ться; см. навучы́цца;
2. страд. обуча́ться; подуча́ться; вразумля́ться; см. навуча́ць 1-3
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
асво́іць, асвою, асвоіш, асвоіць; зак., што.
1. Навучыцца карыстацца чым‑н., авалодаць чым‑н. Асвоіць новую тэхніку. Асвоіць замежную мову. // Навучыцца вырабляць што‑н. Асвоіць вытворчасць новых станкоў. // Засвоіць, зразумець што‑н. Іван памагаў па матэматыцы — прагрэсіі, лагарыфмы, сінусы і косінусы Міця асвоіў як мае быць. Навуменка.
2. Уключыць у круг сваёй гаспадарчай дзейнасці; абжыць. Асвоіць цалінныя землі. // Выкарыстаць (грошы, сродкі і пад.). Асвоіць фонды. Асвоіць спадчыну. Асвоіць бюджэт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навуча́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да навучыцца.
2. Вучыцца, атрымліваць адукацыю. [Смачны:] — Сын мае жаданне навучацца толькі ў вашай установе і болей нідзе... Галавач.
3. Зал. да навучаць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прылама́ць у выразе прылама́ць языка ’навучыцца гаварыць’ (Ян.). Да лама́ць (гл.) з пашырэннем семантыкі, якое працягвае прасл. *lamati са значнай семантычнай базай (ЭССЯ, 14, 25–26). Гл. таксама ЕСУМ, 3, 188–189.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыме́к, прымёк ’заметка’ (Нас., Гарэц.), ня ў прымёк ’неўпрыцям’ (Гарэц.), прыме́ка ’прыкмета, заметка’ (Нас.). Да прымяча́ць/прыме́ціць (< ме́ціць, гл. ме́та) з рэгулярным чаргаваннем у фіналі асновы. Параўн. цікавае рус. пск., цвяр. примека́ться ’навучыцца, набыць вопыт’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Набі́ты ’вопытны’ (БРС, Нас., ТС), параўн. набіты дурань ’закончаны дурань’ (Байк. і Некр., полац., Нар. лекс.). Да біць: набіць вока ’навучыцца нешта добра адрозніваць’ і пад., параўн. таксама чэш. мар. nabíjena šelma — пра чалавека «з вопытам», часта бітага і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перавучы́цца, ‑вучуся, ‑вучышся, ‑вучыцца; зак.
1. Навучыцца чаму‑н. іншаму, авалодаць другой прафесіяй, іншымі метадамі, правіламі і пад. Перавучыцца з трактарыста па камбайнера.
2. Разм. Прычыніць сабе шкоду празмернага вучобай. [Марыська:] — Нешта нядобрае з Касяй. Ці не перавучылася яна? Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)