павыраста́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.
1. Стаць высокімі, дарослымі (пра людзей).
2. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Узнікнуць — пра ўсё, многае.
Навакол павырасталі новыя дамы.
3. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Паўстаць перад вачамі — пра многіх, многае.
Як з зямлі павырасталі салдаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хібо́к, ‑бка, м.
Памянш. да хіб (у 1, 2 знач.); невялікі хіб. Вёрткія шэрыя парасяты бегалі навакол маткі, .. наставіўшы рэдкую шчацінку хібкоў. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вокру́г
1. нареч. наво́кал, наво́кала, навако́л, вако́л, наўко́ла, наўко́л; круго́м;
2. предлог с род. наво́кал, наво́кала, навако́л, вако́л, наўко́ла, наўко́л; круго́м (каго, чаго);
◊
вокру́г да о́коло круго́м і наво́кал.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Абме́ці ’аўсяная мякіна’ (Янк. I), абмецце ’зерне нізкага гатунку’ (Янк. I), абмёты ’самая дробная салома, якая застаецца пасля малацьбы’ (Выг. дыс.), абмеціца ’мука з пяском, якая абмецена навакол мельнічнага каменя’ (Нас. Доп., КЭС). Гл. амёты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зашуме́ць 1, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак.
Пачаць шумець. // Прашумець. Навакол цішыня. Толькі чутна, як зрэдку Каласы зашумяць На шырокім палетку. Нядзведскі.
зашуме́ць 2, ‑міць; зак.
Разм. Узняцца пенай; запеніцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэба́ты, ‑аў; адз. няма.
Абмеркаванне якога‑н. пытання; спрэчкі. Пасля даклада пачаліся дэбаты. Спыніць дэбаты. □ Пазіраючы ажыўлены рух навакол парламента, мы ўспомнілі, што сёння адбываюцца дэбаты па ратыфікацыі .. пагадненняў. Лынькоў.
[Фр. debats.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахава́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Схавацца — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Навакол было пуста і ціха, нават птушкі і тыя некуды пахаваліся ад спякоты. Шамякін. Пахаваліся званочкі Пад зялёныя лісточкі. Шушкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчыке́ты, ‑аў; адз. шчыкет, ‑а і ‑у, М ‑кеце, м.
Тое, што і штыкеты. Высокія шчыкеты навакол рынку былі аплецены зверху калючым дротам. Якімовіч. За шчыкетам квітнелі чырвоныя, жоўтыя і белыя цюльпаны. Аношкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бало́цісты, ‑ая, ‑ае.
1. Багаты на балоты. Балоцісты край.
2. Забалочаны, багністы. Вясной.. [рэкі] выходзілі з берагоў, шырока разліваліся па нізінах, паглынаючы шматлікія рачулкі, раўчукі і лясныя азёры, затапляючы ўсё навакол, ператвараючы балоцістую мясцовасць у суцэльны водны прастор. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ча́шнік, ‑а, м.
1. У старажытнасці — прыдворны, які ведаў, распараджаўся віннымі скляпамі і падносіў віно і іншыя напіткі да царскага стала. А чашнік чары налівае ўсёй дружыне навакол. Машара.
2. Манах, які ведаў манастырскімі віннымі скляпамі і раздачай напіткаў у час трапезы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)