пастару́нак, ‑нка, м.
Мясцовае аддзяленне паліцыі ў Заходняй Беларусі да 1939 г. Па вёсках спешна будаваліся паліцэйскія ўчасткі — пастарункі, па гарадах і мястэчках — гарнізонныя казармы. Паслядовіч.
[Польск. posterunek.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інфільтра́т, ‑у, М ‑раце, м.
Спец. Мясцовае ўшчыльненне і павелічэнне аб’ёмаў тканак у выніку скаплення ў іх клетачных элементаў з прымессю крыві і лімфы і хімічных рэчываў. Запаленчы інфільтрат. Пухлінны інфільтрат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сяду́ра, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑ы, Т ‑ай (‑аю), ж.
Абл. Нерухавы, пасіўны чалавек; маруда. Гэтае мясцовае слова «сядура», распаўсюджанае сярод насельніцтва Калінаўшчыны, Злобіч нярэдка ўжываў, калі гаварыў пра якога-небудзь чалавека-маруду. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Непанёмісты ’някемлівы’ (Касп.). Мясцовае ўтварэнне ад панімаць ’разумець, кеміць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́гледка ’люстэрка’, ву́гледка ’тс’ (КСТ). Мясцовае ўтварэнне ад выгляда́ць, глядзець (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мясцо́вы, -ая, -ае.
1. Звязаны з пэўнай мясцовасцю, уласцівы гэтай мясцовасці.
Мясцовыя гаворкі.
М. час.
2. Які дзейнічае толькі ў межах пэўнай тэрыторыі; не агульнадзяржаўны.
Мясцовыя Саветы дэпутатаў.
3. Які жыве ў пэўнай мясцовасці; не прыезджы, тутэйшы.
Мясцовыя жыхары.
4. Які робіцца ў пэўнай мясцовасці; не прывазны.
Мясцовыя тавары.
5. Які пашырае сваё дзеянне толькі на частку чаго-н. цэлага; не агульны.
Мясцовае запаленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прытро́нціць ’прыгразіць’ (воран., Сл. ПЗБ). Відаць, мясцовае ўтварэнне на базе польск. trącíć ’штурхаць, піхаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нежыве́ць ’траціць прытомнасць’: Як былі прыступы, яна нежывела (Сл. ПЗБ). Відаць, мясцовае новаўтварэнне на базе спалучэння як нежывы ’непрытомны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тра́шкі мн. л. ‘конікі, Tettigonia viridissima’ (ігн., Сл. ПЗБ). Відаць, мясцовае ўтварэнне, параўн. літ. tarškė́ti ‘трашчаць’, ‘стракатаць’, tarškesỹs ‘строкат’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Но́сніца ’насоўка’ (Сл. ЦРБ). Мясцовае ўтварэнне ад нос, параўн. аднбснік ’тс’ (Сл. ЦРБ, Сад носа; параўн. ад галавы (парашкі) і пад.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)