паблі́скаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Бліскаць некаторы час. Пабліскала маланка і перастала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зіха́ць, ‑ае; незак.
Абл. Каротка імгненна бліскаць. Маланка цяпер зіхала амаль бесперапынна. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераднавальні́чны, ‑ая, ‑ае.
Які бывае перад навальніцай, папярэднічае навальніцы. Пераднавальнічная духата. Пераднавальнічная маланка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Молна ’маланка’ (целях., ганц., ДАБМ, к. 311). Да маланка 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малонка, малоння, малонушка ’бліскавіца’ (мін., Шн. 2; Ян.; гродз., Шн.). Да мала́нка 1 (гл.). Націск, як у маланка, на другім складзе. Параўн. ст.-рус. моло́нья (мала́нья) ’маланка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Молан ’маланка’ (гарадоў, ДАБМ, к. 311), молань (в.-дзв.), молання ’тс’ (глыб., Сл. ПЗБ). Да мала́нка 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
азары́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ры́ць; азо́раны; зак.
1. каго-што. Ярка асвяціць.
Маланка азарыла твар.
2. перан., каго (што). Нечакана праясніць што-н. каму-н., прыйсці ў галаву каму-н.
Раптам здагадка азарыла яго.
|| незак. азара́ць, -а́е.
|| наз. азарэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Маладня́, мълъдня́, мыладня́, молання ’маланка’ (паўн.-усх.-бел., Працы, 7; Нас., Бяльк., Юрг., Растарг., Мат. Маг.; круп., Сл. ПЗБ; мсцісл. ДАБМ, к. 311), маладнёю ’хутка, нібы маланка’ (Нас.). Рус. смал., калуж. молодня́ ’маланка’. З малання, якое да прасл. moldnьja, як выводзяць Вяч. Ус. Іванаў і В. Тапароў (Бел. лекс., 59).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абпалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены; зак., што.
1. Прымусіць абгарэць, абвугліцца з усіх бакоў.
Маланка абпаліла ствол елкі.
2. Апрацаваць выраб з гліны і пад. агнём.
А. гаршкі.
|| незак. абпа́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абпа́льванне, -я, н. і абпа́л, -у, м. (да 2 знач.; спец.).
Абпал цэглы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Рдза ’маланка без грому’ (брасл., ДАБМ, камент.; даўг., Сл. ПЗБ). Паланізаваная форма да ржа (гл.), параўн. польск. (у Летуве) rdza ’маланка без грому’, якое ў фразеалагізме rdza trzęsi, г. зн. rdzą trzęsi ’трасе іржу’ (Буга, Rinkt., 3, 431), з’яўляецца калькай з літ. rūda krečia ’трэсці іржу’, ’іржа трасе’ (Анікін, Из истории рус. сл. 165–166). Параўн. лат. rūsa ’іржа’ і ’бліскавіца, зарніца’. Аднак лінгвагеаграфія, параўн. рус. уладз. ржа ’зіхаценне, ззянне маланкі ноччу, калі, паводле павер’я, наліваецца жыта’, пярэчыць гэтаму. Хутчэй за ўсё, супольнае балтаславянскае ўтварэнне на базе міфалагічных уяўленняў аб тым, што маланка без грому спальвае (робіць чорнымі, іржавымі) плады і жыта, параўн. іржа ’галаўня (чорнае зерне ў коласе)’, а таксама палес. аріхава маланка ’маланка без грому’, якая паводле вераванняў, выпальвае ядра арэхаў і робіць іх чорнымі або пустымі; аналагічная сувязь ’маланка’ — ’арэх’ вядомая ва ўсіх славянскіх традыцыях, параўн. Слав. др., 2, 281–282.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)