сковоро́дить несов., плотн. браць на ла́пы; рубі́ць у ла́пу (замко́м).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́па ж.
1. в разн. знач. ла́па; (железный шип — ещё) сковоро́дник м.; ско́вородень м.;
ла́пы мядзве́дзя — ла́пы медве́дя;
у яго́ не ру́кі, а сапра́ўдныя ла́пы — у него́ не ру́ки, а настоя́щие ла́пы;
на ла́пах е́лкі ляжы́ць снег — на ла́пах ёлки лежи́т снег;
л. культыва́тара — ла́па культива́тора;
2. (инструмент для выдёргивания гвоздей) дерга́ч м.; гвоздодёр м.;
◊ папа́сціся (тра́піць) у ла́пы — попа́сть (попа́сться) в ла́пы;
налажы́ць ла́пу — (на што) наложи́ть ла́пу (на что);
даць па ла́пах — дать по рука́м;
даць у ла́пу — дать в ла́пу;
у ла́пах — (каго, чыіх) в ла́пах (у кого, чьих);
запусці́ць ла́пу — запусти́ть ла́пу;
смакта́ць ла́пу — соса́ть ла́пу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́пчаты, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае лапы з перапонкамі. Лапчатыя птушкі.
2. Які мае лапу, лапы (у 3 знач.). Лапчаты культыватар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ла́па, -ы, мн. -ы, лап, ж.
1. Ступня або ўся нага ў некаторых жывёл і птушак.
Каціная л.
2. Аб руцэ або назе чалавека (разм.).
Вялізная л.
Брыдкія лапы.
3. Галіна хвойнага дрэва.
Пышныя лапы ялін.
4. Расплюшчаны і загнуты канец у некаторых інструментах для выдзірання цвікоў, а таксама інструмент з такім канцом (спец.).
5. Шып на канцы бервяна (спец.).
Рубіць у лапу.
◊
Даць у (на) лапу — падкупіць каго-н. (разм.).
Налажыць лапу на што-н. — захапіць што-н., падпарадкаваць свайму ўплыву (разм.).
Папасціся ў лапы каму-н. — апынуцца ў залежнасці ад каго-н. (разм.).
У лапах каго-н. — быць у поўнай залежнасці.
Хадзіць на мяккіх лапах — хадзіць цішком; выслужвацца перад кім-н. (разм., неадабр.).
|| памянш. ла́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж. (да 1—3 знач.).
|| прым. ла́пны, -ая, -ае (да 1, 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ла́пісты, ‑ая, ‑ае.
З вялікімі лапамі. Гонкія сосны стаялі ўперамежку з лапістымі елкамі. Сіняўскі. // Падобны на лапу (пра лісце раслін). Лапістае лісце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лапушка 1 ’хлапушка’ (рас., Шатал.). Да хлапушка (гл.).
◎ Лапу́шка 2 ’хабар’ (паст., Сл. паўн.-зах.). Да лапах (гл.), даць у лапу ’даць хабар’. Параўн. польск. łapówka ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ла́па в разн. знач. ла́па, -пы ж.;
ла́пы медве́дя ла́пы мядзве́дзя;
у него́ не ру́ки, а настоя́щие ла́пы у яго́ не ру́кі, а сапра́ўдныя ла́пы;
на ла́пах ёлки лежи́т снег на ла́пах е́лкі ляжы́ць снег;
ла́па культива́тора ла́па культыва́тара;
◊
попа́сть в ла́пы тра́піць у ла́пы;
наложи́ть ла́пу на что́-л. налажы́ць ла́пу на што-не́будзь;
дать в ла́пу даць у ла́пу.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Падсу́чча ’канат, які прывязваецца за лапу якара’ (Інстр. III), ’канат’ (Мат. Гом.), подсучьʼе ’тс’ (ТС). Укр. підсу́чча ’павадок, на якім прывязаны паплавок (сучка) к якару лодкі’. Да сучкай (гл.) у розных тэхнічных значэннях.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
соса́ть несов.
1. (грудь, соску) ссаць;
2. (всасывать, втягивать) смакта́ць;
◊
соса́ть кровь смакта́ць кроў;
соса́ть ла́пу смакта́ць ла́пу;
соса́ть сок (со́ки) (из кого) смакта́ць со́кі (з каго);
червь сосёт (кого) чарвя́к то́чыць (каго).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́па, ‑ы, ж.
1. Ступня або ўся нага ў некаторых жывёл і птушак. Гусіная лапа. □ [Стралец:] — Чмыхае мядзведзь носам ды абараняецца пярэднімі лапамі ад чмялёў. Якімовіч. // Разм. груб. Аб руцэ або назе чалавека.
2. Разм. Пышная галіна. Многа снегу на лапах вялікіх ялін. Брыль.
3. Спец. Расплюшчаны і загнуты канец у некаторых інструментах, прыстасаваннях; інструмент, прыстасаванне з такім канцом. Шавецкая лапа. Лапы культыватара. □ Хлопцы з чыгункі даставілі на ўмоўленае месца некаторыя інструменты: лапы, гаечныя ключы. Лынькоў.
4. Спец. Шып на канцы бервяна, які ўстаўляецца ў выемку другога бервяна пры звязванні іх у вянец. Рубіць у лапу.
5. Уст. Удар лінейкай па далоні як від пакарання ў дарэвалюцыйнай школе. // Лінейка, якой білі. [Дзед:] — Лапа, ну як табе сказаць: лінейка такая дубовая або кляновая. Некалі настаўнікі білі ёю вучняў па далоні, па лапе.. Таму і лапай празвалі. Якімовіч.
•••
Даць (сунуць) у лапу гл. даць.
Запусціць лапу ў што гл. запусціць.
Налажыць лапу на што гл. налажыць.
Папасціся (трапіць) у лапы каго, чые, каму гл. папасціся.
У лапах каго, чыіх, у каго — у поўнай залежнасці, ва ўладзе (быць, знаходзіцца, апынуцца і г. д.).
Хадзіць на мяккіх лапах гл. хадзіць.
Як курыца лапай гл. курыца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)