кат, ка́та, М ка́це, мн. ка́ты, -аў, м.

1. Асоба, якая прыводзіць у выкананне смяротны прыгавор, учыняе кару, катуе.

2. перан. Жорсткі мучыцель, прыгнятальнік.

|| прым. ка́таўскі, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кіс-кіс і кіц-кіц, выкл.

Воклік, якім падзываюць ката.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кат​I (палач) уст. кат, род. ка́та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ка́таўскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да ката. // Жорсткі, зверскі. Катаўская расправа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кот, ката, М каце, м.

Самец кошкі.

•••

Марскі кот — а) тое, што і коцік (у 2 знач.); б) род марскога ската.

Чаротавы кот — драпежная млекакормячая жывёліна сямейства кашэчых.

Гуляць у ката і мышку гл. гуляць.

(Жыць) як кот з сабакам — пра людзей, якія пастаянна сварацца.

Кату па пяту — вельмі малы ростам.

Купіць ката ў мяшку гл. купіць.

Мінулася кату масленіца; не ўсё кату масленіца гл. масленіца.

Цягнуць ката за хвост гл. цягнуць.

(Як) кот наплакаў — пра вельмі малую колькасць чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каці́ны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да ката. Каціная лапа. □ Цыля трымала ў хаце цэлы каціны гадавальнік — аж шэсць.. мурак. Сачанка. // Уласцівы кату, такі, як у ката. Па стале кацінымі зрэнкамі свяціліся рыскі цыферблата будзільніка. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мучи́тель мучы́цель, -ля м.; (истязатель) кат, род. ка́та м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мучи́тельница ж. мучы́целька, -кі ж.; кат, род. ка́та м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

истяза́тель мучы́цель, -ля м.; (палач) кат, род. ка́та м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мурлы́ка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑лыцы, Т ‑ай (‑аю), ж.

Разм. Ласкавая назва ката, кошкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)