абды́млены, ‑ая, ‑ае.
Пакрыты куродымам, пачарнелы ад сажы. Абдымлены комін тырчыць, як вяха, Як здань, вызірае з імглы. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пужа́ка ’здань, прывід’ (ТС), пужайка ’вобарацень’: вуйдзе певень, а зойдзе пень (мазыр., Цыхун, вусн. паведамл.), пу́жално ’здань’ (ТС), пу́жалка ’пудзіла; здань прывід; застрашванне дзяцей’ (ТС). Ад пужаць ’палохаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Відань ’прывід, здань, праява’ (КТС, Я. Скрыган) — кантамінаванае новаўтварэнне ад відзець і здань.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
патаро́ча, ‑ы, ж.
Уст. Абл. Здань, пудзіла. Цябе агорне полаг ночы, Ты смех пачуеш Патарочы, — Ці будзе водгук тваім думам? Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фанто́м, ‑а, м.
1. Кніжн. Прывід, здань.
2. Спец. Мадэль цела або яго часткі ў натуральную велічыню, якая служыць наглядным дапаможнікам.
[Фр. fantôme ад грэч. phantasma — прывід, здань.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расхрыста́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Расхінуць шырока (адзенне, часткі адзення). [Крушынскі] расхрыстаў скураную жакетку. Бядуля. // Раскрыць, агаліць (цела), расхінуўшы адзенне. Блукае [Фенька], як здань, — сухаплечы, рабрысты, Чупрыну ўскудлачыў, грудзіну расхрыстаў. Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
невыка́зна, прысл.
Вельмі, надзвычай. Лёгкім, невыказна прыгожым рухам алень пераскочыў цераз тоўсты ствол паваленага дрэва і знік, нібы здань, у зялёным гушчары. В. Вольскі. Светлае і невыказна радаснае пачуццё запоўніла душу Віктара. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыві́д ’здань’ (ТСБМ), з далейшым семантычным развіццём — ’спалох’ (Інстр. 3), ’знешні выгляд’ (астрав., Сл. ПЗБ). Наўрад ці назоўнік з’яўляецца прэфіксальным працягам від 1 (гл.); хутчэй ад прыві́дзіцца ’ўявіць’, прыві́джвацца ’здавацца’ (в.-дзв., віл., Сл. ПЗБ), прывіжа́цца ’тс’ (ТС). Прэфіксальнае ўтварэнне да *ві́дзіцца < ві́дзець ’бачыць’ (гл.), параўн. ст.-слав. привиденье ’мара, мроя’ (Ст.-бел. лексікон), привижеватися ’марыцца, мроіцца’ (там жа), рус. привиде́ние ’прывід’, при́виды ’здані, прывіды’, приви́деться ’памыліцца, падмануцца’, привида́ться ’здацца; прысніцца’, привиже́ние, привижде́ние ’прывід, здань’, укр. при́вид ’прывід, здань; няясныя, ледзь акрэсленыя контуры, ілюзія’, при́ви́ддя ’прывід, здань’, при́видки ’прывіды, здані’, приви́дітися, приви́джуватыся ’уявіцца, здацца, прымроіцца’; параўн. таксама серб.-харв. прѝвидити се ’здацца, уявіцца’, привид ’ілюзія, падман зроку’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
виде́ние ср. пры́від, -ду м.; (призрак) здань, род. зда́ні ж.; (возникающий в сознании образ) уяўле́нне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
при́зрачный
1. пры́відны; падма́нлівы, падма́нны;
при́зрачное виде́ние (пры́відная) здань;
2. уя́ўны, нерэа́льны;
при́зрачная опа́сность уя́ўная (нерэа́льная) небяспе́ка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)