закрича́ть сов.

1. закрыча́ць, однокр. кры́кнуць; (завопить — ещё) залямантава́ць; (заорать — ещё) разг. загарлапа́ніць; (заверещать — ещё) заверашча́ць;

2. (начать звать) загука́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

призыва́ть несов.

1. (звать) зваць, клі́каць;

2. (на военную службу) прызыва́ць;

3. (к чему) закліка́ць (на што і да чаго); см. призва́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Зваць ’клікаць’. Рус. звать, укр. зва́ти, польск. zwać ’назваць’, палаб. züvĕ ’ён кліча’, чэш. zvati, славац. zvať, славен. zváti, серб.-харв. зва̏ти, балг. зова. Ст.-слав. зъвати ’клікаць, называць’. Ст.-рус. звати ’тс’. Ст.-бел. звати ’тс’ (Скарына). Прасл. zъvati роднаснае літ. žavė́ti ’зачараваць’, лат. zavêt ’замаўляць’, ст.-інд. hávatē ’кліча’, авест. zavaiti ’тс’, якія адлюстроўваюць і.-е. *gʼhau̯‑, *gʼhau̯ǝ‑ ’клікаць’. Покарны, 1, 413; Траўтман, 367; Фасмер, 2, 85; Шанскі, 2, З, 75–76; Махэк₂, 720; Голуб-Копечны, 440; Скок, 3, 666; БЕР, 1, 651.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зову́щий

1. прич. які́ (што) заве́, які́ (што) клі́ча, які́ (што) гука́е; які́ (што) про́сіць; см. звать;

2. прил. (привлекающий) ва́бны; (призывающий) закліка́льны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дражні́ць несов., в разн. знач. дразни́ть; (звать не по имени, а по насмешливой кличке — ещё) прозыва́ть;

д. саба́к — дразни́ть соба́к;

д. апеты́т — дразни́ть аппети́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

обе́д абе́д, -ду м.;

зва́ный обе́д зва́ны абе́д;

звать кого́-л. к обе́ду запраша́ць каго́-не́будзь на абе́д;

пе́ред обе́дом пе́рад абе́дам;

по́сле обе́да пасля́ абе́ду;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спра́шивать несов.

1. (обращаться с вопросом) пыта́ць (каго), пыта́цца (у каго), запы́тваць (каго), запы́твацца (у каго);

2. (просить) прасі́ць;

3. (требовать) патрабава́ць; (взыскивать) спаганя́ць;

4. (вызывать) выкліка́ць; (звать) клі́каць; (требовать) патрабава́ць; см. спроси́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Зык 1 ’рэзкі гук’ (ТСБМ). Рус. зык, укр. зик ’тс’. Серб.-луж. zyk, zuk ’гук’, чэш. zuk ’кароткі гук здзіўлення’, серб.-харв. зи̑к ’піск’. Ст.-рус. зыкъ (XVII ст.). Верагодна, прасл. дыял. zy‑kъ уключае суфікс ‑k‑ъ (як znakъ), а аснову трэба рэканструяваць, як *zy‑ < і.-е. gʼhū‑ (гл. Покарны, 1, 413), варыянт *gʼhau‑, gʼhau̯ǝ‑ ’крычаць, зваць’, да якой узыходзіць zъvati (параўн. рык і раўці): авест. zuta‑ ’пазваны’, арм. n‑zovkʼ ’пракляцце’. Фасмер, 2, 109. Іначай, як гукапераймальны, тлумачаць корань Праабражэнскі (1, 259) і Шанскі (2, З, 115) (пад зыкать, але пад зычный дапускае сувязь з звук, звать, зуд, зуёк). Міклашыч (404) звязваў са звінець. Тэрміналагічнае (лінгв.) ужыванне зык ’гук’ адносіцца да пачатку XX ст. Красней, Лекс. і грам., 19. Лоеў. зык ’нагавор’ (Янк.) — развіццё значэння ад ’гук’.

Зык 2 ’від авадня’, ’перыяд і стан узбуджэння кароў ад укусаў насякомых’ (Сл. паўн.-зах.; гарадоў, Нар. лекс.), зыкі́ ’беганне кароў ад укусу аваднёў’. Рус. зах. бранск., дан., краснадар. ’авадзень’, варонеж., кур., калуж., кубан., смал. ’непакой жывёлы ад укусаў аваднёў’, смал. зыки́ ’перыяд узбуджэння жывёлы ад свербу, выкліканага аваднямі’, кур., смал. зык ’гудзенне насякомых’, укр. дзиз ’авадзень’. Параўн. рус. дыял. бзык ’дзіўныя паводзіны; непакой ад укусу аваднёў; авадзень’, бзык, зик ’тс’. Гукапераймальнае (на што ўказвае, між іншым, варыянтнасць зык, бзык, зик, дзиз, бзык), верагодна, аформленае суфіксам ‑к (параўн. бык); развіццё значэння, відаць, ’гудзенне’ > ’суб’ект гудзення’ > ’стан жывёлы’ (праз выраз тыпу напаў зык) > ’час такога стану’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прасі́ць несов.

1. в разн. знач. проси́ть; (разрешения взять что-л. — ещё) спра́шивать; (настоятельно — ещё) моли́ть, умоля́ть;

п. дапамо́гі — проси́ть по́мощи;

дзіця́ про́сіць е́сці — ребёнок про́сит есть;

прашу́ паглядзе́ць на гэ́тую карці́ну — прошу́ посмотре́ть на э́ту карти́ну;

п. крэды́ту — проси́ть креди́та;

п. за ся́бра — проси́ть за дру́га;

тут про́сяць не куры́ць — здесь про́сят не кури́ть;

п. лі́тасці — моли́ть (умоля́ть) о поща́де;

п. дазво́лу ўвайсці́ — проси́ть (спра́шивать) разреше́ния войти́;

2. (назначать цену) проси́ть, спра́шивать, запра́шивать;

3. приглаша́ть, проси́ть, звать;

п. гасце́й да стала́ — приглаша́ть (проси́ть, звать) госте́й к столу́;

◊ п. прабачэ́ння (выбачэ́ння) — проси́ть проще́ния (извине́ния);

п. рукі́ — проси́ть руки́;

прашу́ (вас), про́сім (вас) — прошу́ (вас), про́сим (вас); пожа́луйте;

п. ла́скі — проси́ть по́мощи (ми́лости);

про́сам п. — о́чень проси́ть, умоля́ть;

п. рату́нку — взыва́ть о по́мощи;

бо́гам прашу́ — ра́ди бо́га;

бо́ты ка́шы про́сяць — сапоги́ ка́ши про́сят;

е́сці не про́сіць — есть не про́сит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тре́бовать несов.

1. патрабава́ць; (настойчиво) вымага́ць; (добиваться) дамага́цца;

тре́бовать по́мощи патрабава́ць дапамо́гі;

тре́бовать объясне́ний патрабава́ць (дамага́цца) тлумачэ́нняў;

он сли́шком мно́го тре́бует ён ве́льмі шмат патрабу́е (вымага́е);

2. (нуждаться в чём-л.) патрабава́ць (чаго); быць патрэ́бным (для каго, для чаго і каму, чаму); мець патрэ́бу (у чым);

э́то де́ло тре́бует большо́го о́пыта гэ́та спра́ва патрабу́е вялі́кага во́пыту;

больно́й тре́бует абсолю́тного поко́я хво́раму (для хво́рага) патрэ́бны абсалю́тны спако́й;

расте́ние тре́бует ухо́да раслі́не патрэ́бен до́гляд, раслі́на патрабу́е до́гляду;

3. (вызывать) выкліка́ць; (звать) зваць; клі́каць;

его́ тре́бует нача́льник яго́ выкліка́е нача́льнік;

меня́ тре́буют домо́й мяне́ клі́чуць (заву́ць) дамо́ў; см. потре́бовать;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)