аржаны́, ‑ая, ‑ое.
Тое, што і жытні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каласо́ўнік, ‑а, м.
Пустазелле сямейства злакавых. Жытні каласоўнік. Каласоўнік безасцюковы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удаўжкі́, прысл.
У даўжыню. Жытні палетак цягнуўся на цэлыя вёрсты ўдаўжкі і ўшыр. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлебапёк, ‑а, м.
Уст. Тое, што і пекар. Устане рана хлебапёк, Адчуе смачны пах, І пойдзе жытні свежы хлеб з румянцам на шчаках. Агняцвет.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ржа́нік ’жытні хлеб’ (нараўл., Мат. Гом.) — у выніку намінацыі з ржаны хлеб. Да іржа 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэдзо́вы ’жытні’ (смарг., Сл. ПЗБ). Магчыма, кантамінацыя лат. rudzi ’жыта’, rudzāji ’жытняя салома’ і разовы ’буйна змолаты’ (Сл. ПЗБ). Гл. яшчэ разоўка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ушы́р, прысл.
Тое, што і ушыркі. Светлай раніцаю восень Упрыгожана сягоння — Сінь на небе, Рунь на полі Зелянее ушыр і ўдоўж. Броўка. Жытні палетак цягнуўся на цэлыя вёрсты ўдаўжкі і ўшыр. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паджа́цца, падажнуся, падажнешся, падажнецца; падажнёмся, падажняцеся; зак.
Разм. Зжаць, дажаць да якога‑н. месца, якой‑н. мяжы. Паджацца да лесу. □ [Мысліцкі] аглядае жытні палетак — жыта зусім спелае на ўзгорках. Пакуль падажнуцца, дык паспее і на лагчыне. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жытнёвы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і жытні (у 1 знач.). А там, у жытнёвым полі, працяглыя мілагучныя жніўныя песні ўпляталіся ў рокат, у гул машынных матораў. Бялевіч. Я ў гэту ноч ліпнёвую Іду сцяжынкай вузкаю, Сцяжынкаю жытнёваю, Зямлёю беларускаю. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жытны́, ‑ая, ‑ое.
1. Тое, што і жытні. Жытная салома.
2. у знач. наз. жытно́е, ‑ога, н. Жытняе поле. Не ўпершыню сёння наша жытное За небакрай разлілося... Шэпча, трывожыцца, нібы жывое, Перада мною калоссе. М. Арочка. Палявая сцяжына ў жытное вядзе. А. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)