падражні́цца, ‑дражнюся, ‑дражнішся, ‑дражніцца; зак.
1. Дражніцца некаторы час. [Брыгадзір:] — Бывала, нас, малых, так і цягнула залезці ў папоўскі сад, падражніцца з папоўскімі сабакамі. Якімовіч.
2. Даць падставу каму‑н. спадзявацца на што‑н. Грыша зразумеў, што ў калекцыі Валіка такой этыкеткі няма, і вырашыў падражніцца. — Што дасі? Фабрыка «Маяк». Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Квеліцца ’дражніцца’ (Сцяшк. Сл.). Гл. квяліць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мяню́шацца, мянюшкацца ’дражніцца, абзывацца’ (шчуч., гродз., Сцяшк. Сл.). Да мянушка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цвялі́цца, цвялюся, цвелішся, цвеліцца; незак.
Дражніцца, жартаваць. «А можа гэта.. [Зоська] цвеліцца з маладым хлопцам».., — думаў часамі Галляш. Чорны. — Ого, якая ты скорая! Ужо і дайце ёй! Паскачы раней, а [тады] я табе дам, — цвяліўся той. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падма́нвацца 1, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Дражніцца, узбуджаючы чыю‑н. цікаўнасць. Торба чамусьці вельмі ж поўная, і тата падманваецца, не хоча яе развязваць. Алесь злуецца, пачынае хныкаць. Брыль.
падма́нвацца 2, ‑аецца; незак.
Зал. да падманваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Выдзіра́ць ’выдзіраць, вырываць, выцягваць’ (БРС, Касп., Яруш., Бяльк.); ’упершыню апрацоўваць участак зямлі’ (Выг. дыс., палес.), выдзіра́цца ’насміхацца, дражніцца’ (Шатал.). Гл. драць, дзерці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дрэ́чыцца ’дражніцца’ (Сцяшк.). Вакалізм у гэтым слове другасны. Зыходным з’яўляецца *драчы́цца ’тс’ (слав. *drǫčiti; агляд форм у Трубачова, Эт. сл., 5, 122–123). Гук э нібы «аднаўляецца» пад другасным націскам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Надаража́цца ’здзекавацца’ (Бяльк.), ’рабіць наперакор, на злосць; дражніцца, кпіць’ (жлоб., Жыв. сл.), надражицца ’ганьбаваць, здзекавацца, рабіць прыкрасць’ (Нас.), надари‑ жывацца ’дражніцца з кім-н., злаваць каго-н.’ (міёр., Нар. сл.), надаражацца ’зрабіць што-небудзь назло’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), рус. надориживаться ’фанабэрыцца, выхваляцца чым-небудзь’, надражнАться ’насміхацца’. Калі прыняць за зыходную форму са слоўніка Насовіча, найбольш верагодна да дражніць (гл.), якое можа выступаць у рускіх гаворках у форме дражить, драживать (СРНГ), тады іншыя формы ўзніклі шляхам устаўкі галоснага перад р (другаснае поўнагалоссе?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раздражні́цца, ‑дражнюся, ‑дражнішся, ‑дражніцца; зак.
1. Падвергнуцца ўздзеянню раздражняльніка. Скура раздражнілася.
2. Прыйсці ў стан раздражнення (у 2 знач.).
3. Выклікаць, распаліць у сабе якое‑н. жаданне. Нам было мала птушанят з аднаго гнязда — не пад’ясі, толькі раздражнішся, — і мы велікадушна махнулі рукой на іх. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Патыка́цца, патыка́ць, потыка́ць, навагр. патыкава́ць ’дражніць, злаваць, дражніцца’, ’прыставаць’, ’жартаваць’ (Янк. 1, ТС; жытк., Мат. Гом.; навагр., Сцяшк. Сл.). Паланізм. Параўн. ст.-польск. potykać ’чапаць, чапляцца, прыдзірацца’, ’падазраваць, абвінавачваць’, potykać się ’змагацца (ў рукапашным баі)’. Гл. таксама паты́чка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)