дом м.

1. (род. до́ма) (здание, учреждение) дом;

но́вы д. — но́вый дом;

цагля́ны д. — кирпи́чный дом;

д. адпачы́нку — дом о́тдыха;

Д. кні́гі — Дом кни́ги;

гандлёвы д. — торго́вый дом;

2. (род. до́му) (жильё) дом;

звані́лі з до́му — звони́ли и́з дому;

вы́гнаць з до́му — вы́гнать и́з дому;

3. (род. до́му) (династия, род) дом;

○ дзіця́чы д. — де́тский дом;

жо́ўты д. — жёлтый дом;

зае́зны д. — зае́зжий дом;

казённы д. — казённый дом;

◊ друг до́ма — друг до́ма;

д. — по́ўная ча́ша — дом — по́лная ча́ша;

ад до́му адбі́цца — от до́ма отби́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падве́зці сов., в разн. знач. подвезти́;

п. каго́-не́будзь — подвезти́ кого́-л.;

п. к до́му — подвезти́ к до́му;

п. дроў — подвезти́ дров

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прымайстрава́ць сов., разг.

1. (прикрепить) приде́лать, прила́дить;

п. кручо́к — приде́лать (прила́дить) крючо́к;

2. пристро́ить;

п. вера́нду к до́му — пристро́ить вера́нду к до́му

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

блу́дны¹, -ая, -ае.

1. Які ходзіць, блукае, не знаходзячы месца, дому.

2. Не прамы, звілісты, дзе лёгка заблудзіць.

Блудная дарога.

3. перан. Не такі, як прынята, не зусім звычайны.

◊

Блудны сын — пра легкадумнага, свавольнага чалавека, які раскаяўся ў сваіх памылках.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сме́цце, -я, н.

1. Адкіды, рэшткі чаго-н.

Згарнуць с. ў кучу.

2. Што-н. дробнае, драбяза.

Не ягады, а адно с.

◊

Выносіць смецце з дому (хаты) (разм.) — рабіць вядомым тое, чаго не павінны ведаць іншыя.

|| прым. сме́ццевы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

надво́р, прысл.

Вонкі адкуль‑н., за межы чаго‑н.; проціл. унутр. Выйсці з дому надвор.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыбудава́ць сов. пристро́ить;

п. флі́гель да до́ма — пристро́ить фли́гель к до́му

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уцячы́², уцяку́, уцячэ́ш, уцячэ́; уцячо́м, уцечаце́, уцяку́ць; уцёк, уцякла́, -ло́; уцячы́; зак.

1. Паспешліва пайсці адкуль-н., бягом накіравацца куды-н.

У. з дому.

2. Пайсці тайком адкуль-н., выратавацца ўцёкамі.

Мядзведзь зрабіў падкоп і ўцёк у лес.

У. з палону.

|| незак. уцяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

на́нач нареч.

1. на́ ночь;

пайсці́ н. з до́му — пойти́ на́ ночь и́з дому;

2. на ночле́г, на ночёвку;

спыні́цца н. — останови́ться на ночле́г (на ночёвку)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

застава́цца, ‑стаюся, ‑стаешся, ‑стаецца; ‑стаёмся, ‑стаяцеся.

Незак. да застацца.

•••

Заставайцеся здаровы — развітальнае пажаданне пры адыходзе з дому.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)