напе́ў, ‑певу, м.
Мелодыя, матыў. У пустым гулкім доме недзе чуўся дзявочы напеў — прыгожы, задумлівы. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзяво́цкі, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і дзявочы. Дзявоцкія гады. Дзявоцкія уборы. □ Праз цябе, дзявоцкая краса, Слёзы коцяцца, як буйная раса. Багдановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захму́рыцца 1, ‑рыцца; зак.
Зрабіцца хмурным. Далягляд захмурыўся. □ Ад самоты захмурыўся Твар дзявочы. Кірэенка.
захму́рыцца 2, ‑рыцца; безас. зак.
Пачаць хмурыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
богатвары́ць, ‑твару, ‑тварыш, ‑тварыць; незак., каго-што.
Бязмежна любіць. Богатварыць сына. □ Свой «ТТ» Валя богатварыла, як хлапчук, але ставілася да яго зусім па-дзявочы. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кабе́чы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае адносіны да кабеты, належыць ёй; жаночы. Кабечы лёс. □ А спеў дзявочы і кабечы аж разлягаўся ў шчыры лес. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пако́рны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і пакорлівы. Марыля была ціхая, пакорная работніца і жаль свой дзявочы хавала глыбока. Брыль.
•••
Ваш пакорны слуга (уст.) гл. слуга.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апяя́ць, апяю, апяеш, апяе; апяём, апеяце; зак., каго-што.
Паэт. Уславіць, адлюстраваць у песнях, вершах; апець. Стан твой гібкі, стан дзявочы, апяяў бы звонкім вершам. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахвала́, ‑ы, ж.
Добры водзыў, адабрэнне. — Вы добра чыталі, — пачуў Заранік дзявочы голас. — Дзякую за пахвалу. Чытаў, як мог. Хадкевіч. Цішка пачырванеў ад бацькавай пахвалы. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надры́вісты, ‑ая, ‑ае.
Рэзкі, сутаргавы, з надрывам (у 3 знач.); прарэзлівы. Надрывісты кашаль. Надрывісты крык. □ — Іван, Іван!.. — аднекуль знізу, са снежнай замеці, пачуўся надрывісты дзявочы голас. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жано́чы. Укр. жіночий ’тс’. Зах.-рус. (ст.-бел. і ст.-укр.) утварэнне ад женъка ’жанчына’ (укр. жінка ’жанчына’). Утворана як прыналежны прыметнік (параўн. дзявочы). Пра зах.-рус. характар слова (а не запазычанне з укр.) сведчыць пашырэнне слова ў гаворках (Сцяшк. МГ). Гл. жо́нка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)