хлі́паць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Ціха плакаць, усхліпваць.

Дзесьці жаласна хліпала дзіця.

2. перан. Слаба, мігатліва гарэць.

У цемені хліпаў агеньчык свечкі.

|| аднакр. хлі́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. хлі́панне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзесь, прысл.

Разм. Тое, што і дзесьці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Не́йдзе ’дзесьці; мусіць, мабыць’ (Янк. 1), ’няма дзе’ (Грыг., Растарг., Бяльк.), ’дзесьці; мусіць, мабыць; няма дзе’ (Нас.), нёйдзі ’тс’ (Мат. Маг.), нёйдзя ’кудысьці’ (Сл. ПЗБ), нёйдзе, нёйдзі ’дзесьці; кудысьці; няма дзе’, нёйдзека ’тс’ (ТС). Паводле Карскага, ‑ū‑(‑i̯‑) устаўлена паміж адмоўем і прыслоўем, каб надаць «плаўнасць» маўленню, параўн. веліж. нёйгдзе ’тс’, горац, чэрык. дайжа (< рус. даже ’нават’) і пад. (Карскі, 1, 305). Гл. нёгдзе, недзе.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зале́сны, ‑ая, ‑ае.

Размешчаны за лесам. Дзесьці ў залеснай вёсцы спявалі. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хло́паць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго (што) чым па чым. Стукаць па чым-н., звычайна з шумам.

Х. далоняй па плячы каго-н.

2. чым. Утвараць моцныя гукі, стукаючы чым-н.

Х. дзвярамі.

3. Утвараць кароткія адрывістыя гукі (пра стрэлы, выбухі і пад.).

Дзесьці хлопалі стрэлы.

|| аднакр. хло́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. хло́панне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чарне́цца, ‑еецца; незак.

Тое, што і чарнець (у 2 знач.). На гарызонце дзесьці чарнелася сцяна .. лесу. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тылілі́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Гукапераймальна — пра ігру на гармоніку, баяне і пад. Дзесьці тылілікаў гармонік. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

удалечыні́, прысл.

На значнай адлегласці, далёка. Дзесьці ўдалечыні цямнее зубчасты грэбень лесу. Шыловіч. Удалечыні бліснуў промень пражэктара. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Нядзе́б, няйдзеб ’замест таго, каб’: Ня(й)дзеб касіць хапацца, ты па грыбах шлындаеш (Гарэц.). З ня‑дзе‑б (гл.), параўн. нейдзе ’дзесьці; відаць’, няўчом, няўком і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

недапе́ты, ‑ая, ‑ае.

Не спеты да канца. Дзесьці тут і песні тыя недапетыя, Што спявалі ў час апошні свой сябры. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)