кандацье́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Начальнік наёмнай дружыны ў сярэдневяковай Італіі.
2. перан. Пра чалавека, які дзеля выгады гатоў абараняць любую справу (кніжн.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падзві́жнік, -а, мн. -і, -аў, м. (высок.).
Чалавек, які прыняў на сябе цяжкую працу або нягоды, пакуты дзеля дасягнення высокай мэты.
П. навукі.
|| прым. падзві́жніцкі, -ая, -ае.
Падзвіжніцкая праца (самаадданая).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
слане́чнік, -у, мн. -і, -аў, м.
Аднагадовая травяністая расліна з буйным жоўтым суквеццем на высокім сцябле, якая вырошчваецца ў асноўным дзеля атрымання алею з насення, а таксама насенне гэтай расліны.
|| прым. слане́чнікавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ката́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак.
1. каго (што). Вазіць на чым-н. дзеля прагулкі, забавы.
К. на лодцы.
К. на машыне.
2. што. Апрацоўваць шляхам пракаткі (спец.).
К. ліставое жалеза.
|| наз. ката́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ката́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.
1. Ездзіць на чым-н., у чым-н. дзеля прагулкі.
К. на кані.
К. на лыжах.
2. Шмат разоў ездзіць куды-н., раз’язджаць (разм.).
К. за дзяржаўны кошт.
|| наз. ката́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
качу́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
1. Драўлянае кола, якое качаюць дзеля забавы.
2. Драўляны прадмет цыліндрычнай формы, з дапамогай якога ставяць у печ і вымаюць з печы вялікія чыгуны.
|| прым. качу́лачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прылі́к, ‑у, м.
У выразе: для (дзеля) прыліку — для выгляду, для стварэння патрэбнага ўражання; дзеля прыстойнасці. Але хлопцы са свайго боку ведалі, што Амяллян Ткач добры, а строгасць напускае толькі для прыліку. Навуменка. Васіль ведаў, што ўся гэта гаворка і Грыбкова цікаўнасць толькі так, для прыліку, і чакаў далейшага. Мележ. Косцю здалося, што .. [Валя] запрашае няшчыра, дзеля прыліку. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блізі́р, ‑у, м.
У выразе: для (дзеля) блізіру — пра тое, што робіцца, выконваецца для адводу вачэй. І калі напачатку.. [Малінін] размаўляў з Маняй проста так, дзеля блізіру, каб пазабаўляцца, то цяпер ужо, адчуваецца, стаў шкадаваць маладуху. Масарэнка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блюдалі́з, ‑а, м.
Разм. пагард. Той, хто дагаджае каму‑н. дзеля ўласнай выгады; прыслужнік, халуй.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Строні ‘для, дзеля’ (Кал.), стро́нэ ‘наконт, дзеля’ (Сл. Брэс.), кстро́ні ‘збоку’ (калінк., З нар. сл.). Паланізм, зыходнымі маглі быць формы stronnie ‘маючы інтэрас, пажытак’, strony ‘што тычыцца’, ku stronie ‘на карысць’, што да strona ‘бок; карысць, пункт гледжання’ (Варш. сл.). Параўн. старана (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)