бабро́ў, ‑ова.
Які належыць бабру. Баброва галава паказалася двойчы і знікла. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раўнадзе́нства, ‑а, н.
Час, які бывае двойчы ў год, калі працягласць дня і ночы аднолькавыя. Вясенняе і асенняе раўнадзенства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дво́жды ’двойчы’ (Нас.). Параўн. рус. дыял. дво́жды, дво́жди, дво́жжи (агляд форм у Трубачова, Эт. сл., 5, 187). Дыялектная форма да прасл. *d(ъ)va šьdi ’двойчы’ (< d(ъ)va ’два’ і šьd‑, апошняе да дзеяслова *jьti, *xoditi), якая ўзнікла, відавочна, аналогіяй.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
трамбо́н, ‑а, м.
Духавы медны музычны інструмент нізкага і рэзкага тэмбру, які мае выгляд двойчы выгнутай трубкі з шырокай гарлавінай.
[Іт. trombone.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недака́занасць, ‑і, ж.
1. Адсутнасць пераканаўчых доказаў. Паліцыя двойчы арыштоўвала.. [Карпаўну], але абодва разы адпускала за недаказанасцю абвінавачання. Краўчанка.
2. Непаўната, незакончанасць выказвання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хрэ́сны, ‑ая, ‑ае.
Уст. Звязаны з абрадам хрышчэння. Нованароджаны двойчы запісаны ў хрэсныя кнігі Ялаўскага прыходскага касцёла за 1838 г. Г. Кісялёў.
•••
Хрэсны ход гл. ход.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́барацень ’расліна драсён змяіны, Polygonum Bistorta’ (Кіс., Крывіч, 4). Няясна. Магчыма, ад абарот, абарачваць, таму што гэта расліна мае двойчы выгнутае карэнішча.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
куб¹, -а, мн. кубы́, -о́ў, м.
1. Геаметрычнае цела — правільны шасціграннік, усе грані якога квадраты.
2. У матэматыцы: здабытак ад множання якога-н. ліку на самога сябе двойчы, трэцяя ступень ліку.
Восем — гэта к. двух.
3. Кубічны метр як мера аб’ёму (разм.).
К. дроў.
|| памянш. ку́бік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
|| прым. кубі́чны, -ая, -ае.
К. будынак.
К. корань.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Біс, вызываць на біс. Рус. бис, укр. біс. Запазычанне з франц. bis (< лац. bis ’двойчы’). Фогарашы, SSlav., 3, 413–416. Гл. яшчэ Трубачоў, Дополн., 1, 168; Шанскі, 1, Б, 124.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Біскві́т. Рус. бискви́т, укр. біскві́т. Запазычанне з франц. biscuit (або ням. Bisquit < франц.), якое з лац. bis coctus (bis coctum) ’двойчы лечанае’. Фасмер, 1, 168; Шанскі, 1, Б, 124–125.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)