мя́чык, ‑а, м.
Памянш. да мяч; тое, што і мяч. У Віці ў руках — маленькі гумавы мячык. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мы́йшчык, ‑а, м.
Рабочы, які займаецца мыццём чаго‑н. Загнаўшы машыну на цэментавы пятачок, Міхась пазіраў, як мыйшчык паварочваў гумавы шланг. Б. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
со́ска, -і, ДМ со́сцы, мн. -і, -сак, ж.
1. Полы гумавы наканечнік у выглядзе саска, праз які дзіця ссе з бутэлькі малако; пустышка.
|| памянш. со́сачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. со́сачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шы́на, -ы, мн. -ы, шын, ж.
1. Гумавы або металічны абруч на вобадзе кола.
2. Цвёрдая накладная павязка на месцы пералому ці іншага пашкоджання для забеспячэння нерухомасці пашкоджаных частак цела.
Узяць у шыны нагу.
|| прым. шы́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ша́йба, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. Падкладка пад гайку ці плешку шрубы ў выглядзе плоскага металічнага кольца.
2. Невялікі цяжкі гумавы дыск, які ўжыв. пры гульні ў хакей.
Шайбу! (вокліч хакейных балельшчыкаў, якія падахвочваюць ігракоў).
|| прым. ша́йбавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскалупа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Калупаючы, разадраць, зрабіць дзірку ў чым‑н. Варанецкі выламаў дручок, раскалупаў засохлую твань і выцягнуў пусты гумавы бот. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гало́ш і (уст.) галёш, ‑а, м.
Гумавы абутак, які адзяваецца паверх другога абутку для засцярогі ад гразі, вады. [Пятрусь] нагой аб нагу скінуў з валёнкаў галошы, і, адзін па адным, яны мякка ляпнулі аб падлогу. Брыль.
•••
Пасадзіць у галош гл. пасадзіць.
Сесці ў галош гл. сесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сняго́ўцы ‘гумавыя жаночыя боцікі’ (Сцяшк., Скарбы, Шатал., Нар. лекс., Жыв. сл., Нар. словатв.), снегаўцы ‘тс’ (Мат. Гом.), ‘зімовы абутак з кароткімі халяўкамі’ (Жд. 1), сняго́ўцы ‘зімовыя боцікі’ (Сл. ПЗБ), снего́ўцы ‘тс’ (Сл. ПЗБ), ‘галошы’ (Сл. ПЗБ), снего́вец, сніго́вэц ‘кароценькі гумавы боцік’ (Сл. Брэс.). З польск. śniegowce ‘тс’; гл. Арашонкава, Бел.-польск. ізал., 11; Сл. ПЗБ, там жа. Адаптаванае сне́жнікі ‘тс’ (ашм., Стан.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пузы́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Напоўнены паветрам празрысты шарык у вадкасці, вадкай масе.
П. у шкле (ужо застылы). Пузыры ў цесце.
2. Балючае ўздуцце скуры; пухір.
П. ад апёку.
3. Перапончаты полы орган у целе чалавека, жывёлы, які змяшчае ў сабе якую-н. вадкасць.
Мачавы п.
Жоўцевы п.
4. Гумавы мяшок, напоўнены паветрам або вадой, які ўжыв. для розных мэт (разм.).
Вучыцца плаваць з пузырамі.
|| памянш. пузыро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м. (да 1 і 2 знач.); прым. пузырко́вы, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).
|| прым. пузы́рны, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бо́ты, ‑аў; адз. бот, ‑а, М боце, м.
1. Абутак з высокімі халявамі (скураны, гумавы і пад.). [Ніна] зняла левы бот і з-пад халявы выняла невялікую паперку — запіску ад Тураўца. Мележ. На будоўлі кожны дзень з’яўлялася сціплая невысокая жанчына ў гумовых ботах і ў цёплай хустцы. Грахоўскі.
•••
Боты-скараходы — у казках: чарадзейныя боты, якія хутка пераносяць на вялікія адлегласці таго, хто іх абуе.
Дурны як бот гл. дурны.
Лізаць боты каму гл. лізаць.
Пад ботам (быць, апынуцца) — апынуцца пад уладай, аказацца ў поўнай залежнасці ад каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)