ратацы́зм, ‑у, м.

Спец. Картавасць, няправільнасць у вымаўленні гука «р».

[Ад грэч. rhō — назва літары «р».]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэфра́кцыя, -і, ж. (спец.).

Пераламленне светлавога праменя ў атмасферы, а таксама змена напрамку гукавых ваганняў з-за неаднароднасці асяроддзя.

Р. святла.

Р. гука.

|| прым. рэфракцы́йны, -ая, -ае.

Рэфракцыйная з’ява.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

націска́льнасць, ‑і, ж.

Такое становішча складу або гука, калі на яго падае націск.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

элі́зія, ‑і, ж.

У мовазнаўстве — пропуск канцавога галоснага гука ў слове, калі наступнае слова пачынаецца з галоснага.

[Лац. elisio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

палаталіза́цыя, ‑і, ж.

Спец. Змякчэнне зычных гукаў шляхам дабавачнага пад’ёму сярэдняй часткі языка да паднябення. Палаталізацыя гука «л».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акамада́цыя, -і, ж. (кніжн.).

1. Прыстасаванне (арганізма).

2. У мовазнаўстве: фанетычны працэс прыстасавання вымаўлення сумежных зычных і галосных гукаў, у выніку чаго ўласцівасць аднаго гука часткова пашыраецца на іншы.

○

Акамадацыя вока — здольнасць вока прыстасоўвацца да разгляду прадметаў на розных адлегласцях.

|| прым. акамадацы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

а́канне, ‑я, н.

Вымаўленне ў ненаціскных складах замест гукаў «о», «э» гука «а», якое ўласціва беларускай і рускай літаратурным мовам. Аканне дысімілятыўнае. Аканне недысімілятыўнае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ёт, ‑а, М ёце, м.

Назва зычнага гука, які ў лацінскім алфавіце абазначаецца літарай «j», а ў беларускай мове літарай «й» або не мае спецыяльнага літарнага абазначэння.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыпадо́бніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.

1. Стаць падобным на каго‑, што‑н.

2. Змяніўшыся ў вымаўленні пад уздзеяннем сумежнага або блізкага гука, стаць падобным на яго або тоесным яму.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Утвараць глухія гукі, якія нагадваюць працяжнае вымаўленне гука «с».

Гусі выцягнулі шыі і пачалі с.

2. перан. Гаварыць здушаным ад раздражнення голасам (разм.).

3. перан. Злоснічаць, выказваць сваё незадавальненне (разм.).

С. на мужа.

|| аднакр. сы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (разм.).

|| наз. сы́канне, -я, н. і сык, -у, м. (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)