*Момель, момэль, мо́мол ’белы гарлачык, Nymphea alba L.’ (ТС). Відаць, да зах.-укр. момич, мовнич ’гарлачык жоўты’, момоч, момич, омич, умич ’белы гарлачык’, але з іншым суфіксам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Кушы́нкі ’гарлачык жоўты, Nuphar luteum L.’ (Кіс.). Да кушын (гл.). Параўн. семантыку гарлачык.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лі́лія, ‑і, ж.

Цыбульная расліна сямейства лілейных з прамым сцяблом і буйнымі кветкамі ў выглядзе званка. Белая лілія.

•••

Вадзяная лілія — тое, што і гарлачык (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

*Мамол, пін. моміл ’белы гарлачык, Nymphaea alba L.’ (Нар. лекс.), момул ’гарлачык чыста-белы, Nymphaea candida Presl.’ (пін., Бейл.). Балтызм. Параўн. літ. momuõ, momuolỹs ’цемя, галава, цемечка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ляле́я ’гарлачык жоўты, Nuphar luteum Smith’, (гродз., віц., маг., Кіс.; Др.-Падб., Гарэц., Нас., Дэмб. 1; паст., Сл. ПЗБ), ’гарлачык белы, Nymphala alba L.’ (Нас., Дэмб. 1). Да ліле́й (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бараві́на, ‑ы, ж.

Узвышаны ўчастак лесу ў бары. Я помню летнія часіны І вас, грыбныя баравіны! Колас. Косцік тупае ад палянкі да палянкі, ад баравіны да баравіны, збірае суніцы і ссыпае іх у свой гарлачык. Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Лакно ’гарлачык жоўты, Nuphar luteum (L.) Sm.’ (Бейл.), локно́ ’гарлачык белы, Nuphar alba L.’, ’падалешнік еўрапейскі, Asarum europeum L.’ (Нар. лекс.), Локна — возера і сенажаць в. Ласіцк (Бел. анам., 1985, 125), укр. палес. локно́), лукно́ ’гарлачык’. Польск. Łekno, Łukna (назва возера ў Пазнанскім ваяводстве, з XII–XIII стст.), сярэдневяковыя тапонімы і гідронімы з палабскай, паморскай, лужыцкай і славенкай тэрыторый ў формах: *lъkno, *lъкniса і з басейна Прыляці і Дзясны: Локна, Локнея, Локніца, Локня, Локнянка; чэш. lekno, leknin ’гарлачык белы’, славац. lekno, lekno biele ’тс’, lekno žlté ’гарлачык жоўты’, leknovec ’німфейнік шчыталісты, Nymphoides peltatum (S. G. Gmel.)’, магчыма, в.-луж. łuknadź, łoknadź. u̯óknač ’лотаць, Caltha palustris L.’ Прасл. (паўн.-прасл.) дыялектызм lъkno, які служыў для называння водных раслін на балотах, азёрах і звязаных з імі мікратапонімаў. Адпаведнікі ў балт. мовах: літ. lùknė, лат. lùkne ’гарлачык жоўты’, Lùknas (возера), Lùknė (рака), лат. Lukna (рака). Аналагічна параўн. семантычную паралель ’расліна’ ⟷ ’балота’: локвањ ’гарлачык’, локвањача ’тс’ < лӧква ’лужа’, ло̀кањ ’невялікая лужа’ (а раней ’балота, дрыгва’ < ’возера’) ці ’балота’ ⟷ ’лес’ (гл. Талстой. Геогр., 244). Балта- паўн.-слав. ізалекса (Непакупны, Связи, 34–36). Прасл. lъkno звязваецца этымолагамі з і.-е. *leu̯k‑/*lou̯k‑ ’блішчэць, ільсніцца’ (Слаўскі, 5, 99; Слаўскі, SP, 1, 115; Брукнер, 309; Трубачоў, Этимология–1968, 24–32; Фрэнкель, 389–390).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Капалю́ш ’летняя шапка з палямі’ (іван., КЭС), капелюш ’саламяная, сітавая, лазовая шапка’ (Шн. 3, ПІпіл.; гродз. Рам. 1), капелюша ’капялюш’ (Мядзв.); у капэлюшы ’д’ябал’ (Выг.), капелюшы ’лісты гарбузоў’ (Бір.), капелюш, капелюшы. капелюшній. капелюшні, капелюшнічок, капелюшына ’гарлачык жоўты, Nuphar luteum (L.) Sm.’, ’гарлачык чыста-белы, Numphaea candida Presl.’, ’падалешнік еўрапейскі, Asarum europaeum L.’ (Бейл.), да капялюш (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жбанкі, жбано́чкі ’гарлачыкі жоўтыя, Nuphar’ (Кіс., Сл. паўн.-зах.; Нар. лекс., 217). Як і гарла́чык (гл.), паводле формы (Нас., 153).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гаршчо́кі ’жоўтыя гарлачыкі’ (Сл. паўн.-зах.). Да гаршчо́к (гл.); да матывацыі і формы мн. л. параўн. гарла́чык ’вадзяная лілія, банька’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)