копти́лка ж., разг. газо́ўка, -кі ж., кагане́ц, -нца́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жбан, ‑а, м.
Абл. Збан. Стаіць з вадой гліняны жбан, Мігціць газоўка слепавата. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
газні́ца, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і газоўка. Газніцу запалілі і паставілі на перавернуты салдацкі кацялок. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Капту́шка ’газоўка’ (талач. Шатал.), да капціць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цьмець, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; незак. (разм.).
1. Цьмяна гарэць.
Узямлянцы цьмела газоўка.
2. Станавіцца цьмяным, цямнейшым.
Пад раніцу зоркі цьмеюць.
3. перан. Станавіцца нязначным, менш выразным.
Перажытае ўсё больш цьмела, забывалася.
4. Вылучацца сваім цьмяным колерам; цямнецца.
За вёскай на ўзгорку слаба цьмеў лясок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Маргу́ля ’газоўка’, маргу́лька ’тс’ (Ян.). Да маргаць ’мігацець’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Капчу́рка ’газоўка’ (Яўс.). Відаць, у выніку кантамінацыі капцёлка і пячурка (ад абедзвюх вылучаецца сажа, копаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
міга́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм.
1. Газоўка, лямпачка без шкла. [Чмаруцька:] — Калі ж ты запаліў гэту мігалку, пры ёй нічога і не ўбачыш. Лынькоў.
2. Ліхтар, які ўспышкамі падае сігналы транспарту. Мігалка па рацэ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Міга́лка ’газоўка’, ’ліхтар, які ўспышкамі падае сігналы транспарту’ (ТСБМ). З рус. мигалка ’тс’. Мігальны — калька з рус. мигательный (Крукоўскі, Уплыў, 118).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Газні́к газні̑ца ’газоўка’ (БРС), газні́ца (Шат., Бяльк., Касп., Др.-Падб., Яруш., Гарэц., Інстр. I), газу́лька (Шат.). Утварэнне ад газа (гл.), але дэталі гісторыі гэтых слоў пакуль што не зусім ясныя. Можна меркаваць, што гісторыя іх узнікнення і пашырэння на ўсх.-слав. тэрыторыі досыць складаная. Аб гэтым сведчыць тое, што падобныя словы ёсць ва ўкр. мове. Так у Грынчанкі з розных месц Украіны адзначаецца: газни́к, газни́ця, га́сни́к, га́сни́ця ’газоўка’. Вельмі цікавым з’яўляецца і тое, што падобных слоў няма ў польск. гаворках (гл. у Карловіча), але ў рус. ёсць га́сник, га́сни́ца ’газоўка’ (гл. СРНГ, 6, 151–152), га́зник ’тс’ (там жа, 94), як і гас > газ ’газа’ (там жа, 93–94, 150).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)