цапля́к, ‑а, м.
Абл. Лядзяк. Вясенні промень стрэхі лашчыць, І слёзна плачуць цаплякі. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́шний уст., обл. веснавы́, вясе́нні;
ве́шние во́ды веснавы́я (вясе́ннія) во́ды.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кірма́ш, -у́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Вялікі продаж тавараў, які праводзіцца ў пэўную пару года ў вызначаным месцы і часта звязаны з выстаўкай.
Вясенні Лейпцыгскі к.
2. перан. Шумнае, ажыўленае зборышча людзей (разм.).
|| прым. кірмашо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цыкламе́н, ‑у, м.
Травяністая шматгадовая расліна сямейства першакветных з яркімі кветкамі; альпійская фіялка. Цыкламен вясенні. □ У аранжарэях і пакоях цвітуць прымулы, цыкламены. «Беларусь».
[Ад грэч. kykláminos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Вяшня́к 1, вешня́к ’вясенні вецер, які вельмі сушыць дровы’ (КСТ). Укр. вешняк, рус. дыял. вешняк ’вясенні вецер’ (перм., варон., СРНГ), ве́шни́к ’вясенні вецер, паўднёва-ўсходні вецер’ (асташ., пск., цвяр., СРНГ). Ад *вешний ’вясенні’, параўн. рус. формы ў Даля, або < вясняк 3 (гл.). Паводле Фасмера, 1, 309, рус. вешний < *vesni̯o ад весна; параўн., аднак, рус. дыял. вешна, вёшна, ’вясна і да т. п.’, вешный, вешной ’вясенні’ (СРНГ), якія могуць уяўляць і іншую праформу або пазнейшыя трансфармацыі.
Вяшня́к 2, вешня́к ’вадзяны млын, які працуе толькі пры высокім узроўні веснавой вады’ (Яшк.). Рус. дыял. вешняк ’тс’ (СРНГ). Ад *вешний ’вясенні’; параўн. вяшняк 1 або < вясняк. Суфіксацыя, як у сіняк, скразняк і да т. п.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Весні ’вясновы, вясенні’ (КТС, Сцяшк. МГ), ст.-рус. весьнии (мн.), чэш. vesní ’тс’. Старажытнае ўтварэнне ад vesn‑a і суф. ‑jь. У сучаснай бел. мове весні мае народнапаэтычнае адценне; літаратурным лічыцца веснавы́, дыял. вясе́нні узнікла па аналогіі да асенні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вясня́ны ’вясенні’ (Сцяшк., МГ, КТС), драг. высне́ны ’тс’ (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), вясня́на воўна ’воўна адстрыжаных увесну авец’, вясня́ны дзень ’абрадавы вясенні дзень’ (Сцяшк. МГ), укр. весняний, рус. дан. весняный. Да вясна (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑ян‑ы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Весны ’вясенні, вясновы’ (КТС). Узыходзіць да ст.-рус. весный (< ves‑nь‑jь) ’вясенні’ (з XIII ст.). Можна меркаваць, што формы на ‑nъ з’яўляюцца больш новымі, чым на ‑nь. Наяўнасць ст.-рус. вешный ’тс’ (з XVI ст.) сведчыць пра выраўноўванне ‑сн‑ у ‑шн‑ паводле ўзору з мяккай асновай (ves‑nь‑jь < veš‑nь‑jь). Параўн. таксама ве́сні (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нічаве́й ’старасцень вясенні, Senecio vernalis L.’ (віц., Кіс.). Няяснае магчыма, кантамінацыя дзвюх народных назваў расліны: нічуйвецерУ, сухавея > нічавей, гл. нячуй‑вецер.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Веснавы ’вясенні’ (КТС) — прыметнік да вясна́, утвораны таксама, як і зімовы, пры дапамозе суф. ‑ов‑ы. Інакш больш старажытным (паводле словаўтварэння) можна лічыць ве́сні (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)