выгнята́ць
‘выдушваць, выціскаць што-небудзь (выгнятаць гарэлку)’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
выгнята́ю |
выгнята́ем |
| 2-я ас. |
выгнята́еш |
выгнята́еце |
| 3-я ас. |
выгнята́е |
выгнята́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
выгнята́ў |
выгнята́лі |
| ж. |
выгнята́ла |
| н. |
выгнята́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
выгнята́й |
выгнята́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
выгнята́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вы́теснять несов.
1. (тесня, удалять) выціска́ць;
2. (заменять собой) выцясня́ць; см. вы́теснить;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Выжыма́ць ’выціскаць’ (Бяльк.), выжыма́цца ’натужвацца; выкідваць штукі, рабіць выбрыкі’ (Бяльк.), выжаць спарт. ’павольна ўзняць штангу, гіру і г. д.’ (БРС). Запазычанне з рус. выжать, выжимать ’выціскаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
намо́клы, ‑ая, ‑ае.
Які намок, мокры. Прывезлі [партызаны] пару скрынак намокмых гранат — ведама, з вады. Быкаў. // Які стаў мокрым наскрозь, прамоклы. Намоклая сукенка. □ Таня палажыла качку ля агню і пачала выціскаць намоклыя русыя косы. Скрыпка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пацырка́ць ’падаіць’ (рэч., Нар. сл.), укр. ци́ркати ’доячы, выціскаць струю малака’ і інш. слав. матэрыял гл. SP, 2, 92–93. Прасл. cъrkati. Гукапераймальнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пату́піць, ‑ту́плю, ‑ту́піш, ‑ту́піць; зак., што.
Апусціць уніз (вочы, галаву). Лена прыкінулася, што плача, патупіла вочы і пачала выціскаць слязу. Няхай. А калі і гляне [Пракоп], дык зараз жа патупіць вочы, быццам яна [Раманіха] вінавата была перад ім. Ермаловіч.
патупі́ць, ‑туплю́, ‑ту́піш, ‑ту́піць; зак., што.
Зрабіць тупым, ступіць усё, многае. Патупіць нажы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пераганя́ць (пераганя́ць, пэрэгоня́ць) ’выціскаць мёд з сотаў’ (слуц., лаг., лун., ЛА, 1). У выніку семантычнага пераносу лексемы пераганяць ’перамяшчаць з аднаго месца ў другое’. Да пера- і гнаіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выціска́нне ср.
1. выжима́ние, вы́жимка ж., выда́вливание;
2. выда́вливание;
3. вытесне́ние; выжима́ние;
4. вытисне́ние;
5. перен. выжима́ние;
1-5 см. выціска́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ *Патла́чаны, потлаченъ ’разбіты’ (Карскі, Труды, 338). Да ц.-слав., ст.-рус. по‑тлачити ’выраўняць’, польск. tłoczyć, чэш. tlačit, славац. tlaciť ’націскаць, выціскаць, ціснуць’. Прасл. tolčiti (Махэк₂, 644) /ШЫІ/telkti утаўчы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Скадаў, скода́ў ‘клінок, мяшочак на сыр’ (ТС). Складанае слова, першая частка якога ідэнтыфікуецца з прасл. *sьkati, *osьkati ‘выціскаць сок, вадкасць’, а другая з *daviti, гл. давіць ‘ціснуць’ (Борысь, Etymologie, 58). Параўн. аскавень, скавічак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)