Вы́рад ’вырадак’ (Нас. Зб., Гарэц., Др.-Падб., Яруш.), выро́д ’выраджэнне’ (Бяльк.). Рус. вы́род ’дзеянне па дзеяслову вырадзіць’, укр. ви́рід ’вырадак’, н.-луж. wurod. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад вырадзіць (Шанскі, 1, В, 231).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гвалтаўні́к, ‑а, м.
Той, хто чыніць гвалт (у 1, 2 знач.); прыгнятальнік, мучыцель. Апошні з іх роду і быў пан Яшук, ды гэтакі ўжо вырадак, гвалтаўнік, што і свет не бачыў такога. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
отро́дье ср., разг. вы́радак, -дка м., вы́людак, -дка м., насе́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́родок м., разг. вы́радак, -дка м., не́людзь, род. не́людзя м. и не́людзі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ублю́док
1. (помесь — о животных) уст., прост. мяша́нец, -нца м.;
2. перен., презр. вы́радак, -дка м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уро́дI м., в разн. знач. вы́радак, -дка м.; (изверг — ещё) вы́людак, -дка м.; (чудовище — ещё) пачва́ра, -ры ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
исча́дие ср., уст., бран. вы́радак, -дка м.; (изверг) вы́людак, -дка м.; (порождение) параджэ́нне, -ння ср.;
исча́дие а́да вы́людак, параджэ́нне пе́кла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Су́рада ’змалку, ад маленства’ (мядз., Сл. ПЗБ). З су- і род 1 (гл.), параўн. зро́ду ’ад самага нараджэння’ (< *sъ‑rodu). Сюды ж, відаць, сурдо́лле ’нядобры чалавек’ (Мат. Маг.) з пропускам (сінкопай) галоснага (параўн. су́рметка < су́раметка, гл. сурамяць), суф. ‑ол‑ і развіццём “адмоўнай” семантыкі па тыпу вырад, вырадак (гл.). Да формаў зборнасці ў экспрэсіўных назоўніках параўн. недачупалле, незграбоцце і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
и́зверг вы́людак, -дка м., вы́радак, -дка м.; (палач, мучитель) кат, род. ка́та м.; звер, род. зве́ра м.;
и́зверг ро́да челове́ческого бран. вы́людак ро́ду чалаве́чага.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
се́мя, семя і семені, Д семю і семені, В семя, Т семем і семенем, М (аб) семі і (аб) семені, н.
1. Зачатак расліны, які складаецца з зародка і абалонкі. // зб. Зародкі расліны, якія ўжываюцца ў ежу ці для якіх‑н. патрэб. Ільняное семя.
2. перан. Зародак, пачатак, крыніца чаго‑н. Навукі семя засявай! Колас.
3. Уст. Патомства, род. Не, не пакіну я гэтай штукі, — Трафімыч патрос аўтаматам, — аж пакуль да канца не вынішчу дурное семя [фашыстаў]. Краўчанка. // Разм. лаянк. Вырадак. Чортава семя.
•••
Цытворнае семя — тое, што і цытвора.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)