дыскурсі́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які робіцца, адбываецца шляхам лагічных вывадаў; разумовы. Дыскурсіўнае пазнанне.

[Фр. discursif.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кампіля́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж. (кніжн.).

Праца, заснаваная на выкарыстанні ўжо вядомых прац і чужых вынікаў без самастойнага даследавання першакрыніц і вывадаў, а таксама сама работа, зробленая такім спосабам.

К. чужых думак.

Літаратурная к.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паказа́льны, -ая, -ае.

1. Які дае падставу для якіх-н. вывадаў.

П. факт.

Яго заява вельмі паказальная.

2. Які арганізаваны для ўсеагульнага азнаямлення.

П. суд.

3. Узорны, які служыць прыкладам для іншых.

Паказальная гаспадарка.

|| наз. паказа́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прамаліне́йнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць прамалінейнага (у 1 знач.); прамізна. Прамалінейнасць вуліц.

2. Уласцівасць прамалінейнага (у 2 знач.). Прамалінейнасць вывадаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

до́каз, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Довад або факт, які служыць падставай для пэўнага сцвярджэння.

Неабвержны д.

2. Сістэма лагічных вывадаў, на падставе якіх выводзіцца новае палажэнне.

Тэорыя мае некалькі доказаў.

○

Рэчавы доказ — прадмет, які мае дачыненне да злачынства і спрыяе яго раскрыццю.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скараспе́ласць, ‑і, ж.

1. Здольнасць жывёл і раслін да хуткага развіцця і росту. Скараспеласць бройлераў.

2. перан. Разм. Залішняя паспешнасць, неабдуманасць. Скараспеласць вывадаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

то́еснасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць тоеснага. Тоеснасць вывадаў. Тоеснасць з’яў.

2. Спец. Роўнасць, якая справядліва пры любых лікавых значэннях знакаў, што ўваходзяць у гэтую роўнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

экстрапаля́цыя, ‑і, ж.

1. Кніжн. Пашырэнне вывадаў, атрыманых пры вывучэнні адной часткі з’явы, на другую частку яе.

2. У матэматыцы — вылічэнне па шэрагу дадзеных значэнняў матэматычнага выражэння іншых значэнняў яго, якія знаходзяцца па-за гэтым радам.

[Ад лац. extra — звыш, па-за і polio — выпраўляю, змяняю.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інду́кцыя, -і, ж. (спец.)

1. Спосаб разважання і метад даследавання ад прыватных фактаў да агульных вывадаў; проціл. дэдукцыя (кніжн.).

2. Узбуджэнне электрычнага току ў якім-н. правадніку пры руху яго ў магнітным полі або пры змяненні вакол яго магнітнага поля.

3. Узаемадзеянне працэсаў узбуджэння і тармажэння ў нервовай сістэме, пры якім узнікненне аднаго працэсу выклікае развіццё другога, процілеглага.

Закон узаемнай індукцыі нервовых працэсаў.

|| прым. індукцы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ *Падпало́нік, подполднык ’тоўсты блін’ (Шатал.), пудпо‑ лднык ’корж з хлебнага цеста, які пяклі ў печы пры полымі’ (Клім., Бессон.). Паводле вывадаў Вештарт (Лекс. Палесся, 111), вытворныя ад polmen — (гл. полымя) падпалонік < *пад‑ паломнік займаюць заходнюю частку Прыпяцкага Палесся і прымыкаюць к заходнеславянскаму арэалу, параўн. польск. podpłomyk ’від плоскага бліна’, podpłomień ’блін, спечаны як бы на спробу, перад выпяканнем хлеба’ (Карл.), чэш. рор- laтепісе ’блін, спечаны з хлебнага цеста’ і г. д.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)