павыбіва́цца сов. (о многом, о многих) вы́биться; см. вы́біцца 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́грабціся, ‑грабуся, ‑грабешся, ‑грабецца; зак.
Разм. Выйсці, пераадолеўшы сыпучы пясок або снег. Выграбціся на дарогу. // перан. Пераадольваючы цяжкасці, перашкоды, выйсці, выбіцца куды‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памардава́цца, ‑дуюся, ‑дуешся, ‑дуецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выбіцца з сіл, знясіліцца — пра ўсіх, многіх.
2. Разм. Памучыцца, папакутаваць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ка́пнуць ’памерці’ (Растарг., Юрч.), серб.-харв. ка̏пнути ’выбіцца з сіл’, макед. капне ’знемагчыся’, балг. капна ’ўпаду ад знясілення, згіну’. Прасл. kap‑nǫ‑ti, якое пасля спрасцілася ў кануць ’прапасці, знікнуць бясследна’, як рус. тонуть < topnǫti ’тапіцца’. Да ка́паць (гл.). Семантыка больш падрабязна ў Трубачова (9, 147–148).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
павыбіва́цца, ‑аецца; зак.
Выбіцца, прабіцца на паверхню — пра ўсё, многае. Зялёныя кветачкі павыбіваліся ўжо на свет скрозь сухія выцвіўшыя лісці. Колас. Пад шынялём была старая палапленая ватоўка. Шэрыя злямчаныя камякі ваты павыбіваліся з-пад лапікаў. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
правалачы́цца, ‑лачуся, ‑лочышся, ‑лочыцца; зак.
Разм.
1. Працягнуцца волакам, не адрываючыся ад паверхні; правалачыся.
2. Працягацца, прахадзіць доўгі час без толку. [Пацейчык] правалачыўся яшчэ суткі, баючыся і не могучы выбіцца куды хацеў бы. Чорны.
3. за кім. Разм. уст. пагард. Празаляцацца некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каляя́, ‑і́; мн. кале́і (з ліч. 2, 3, 4 каляі́), кале́й; ж.
1. Пара паралельна пракладзеных рэек; чыгуначны пуць. Шырокая каляя. Вузкая каляя. □ На ўсход і захад, амаль праз кожныя паўгадзіны, па дзвюх сталёвых каляях грымяць цягнікі. Навуменка. — Бач ты, колькі збожжа сёння загрузілі! — казаў Петрык дружкам сваім, ідучы паўз .. чараду вагонаў, што стаялі на дальняй ад станцыі каляі. Шынклер.
2. Тое, што і каляіна (у 1 знач.). І вось грэбля з разбітай і засохлай каляёй застаецца ззаду. Ракітны. Дарога ўся ў лужах. Размыта Дажджом праліўным каляя. Багдановіч.
•••
Выбіцца з каляі гл. выбіцца.
Выбіць з каляі гл. выбіць.
Увайсці ў каляю гл. увайсці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змагчы́ся, змагуся, змошашся, зможацца; зак.
Выбіцца з сілы; аслабець. Вера доўга і адчайна вырывалася, драла пазногцямі твар, крычала, але сілы пакідалі яе, і яна хутка змаглася... Сачанка. Бегаў, ганяўся за конікам Кастусь, урэшце, змогся, стомлена паваліўся на світку і сам не заўважыў, як заснуў... Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́лезці, -зу, -зеш, -зе; -лез, -зла; -лезь; зак.
1. Выйсці адкуль-н., чапляючыся за што-н. рукамі і нагамі.
В. з глыбокага рова.
2. Выйсці адкуль-н., прыклаўшы намаганні.
В. з вагона.
В. з даўгоў (перан., разм.).
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выступіць, паказацца адкуль-н., выбіцца; прабіцца.
Косы вылезлі з-пад хусткі.
Вылезла маладая траўка.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выпасці (пра валасы, шэрсць); выліняць.
Вылезла шэрсць.
|| незак. выла́зіць, -ла́жу, -ла́зіш, -ла́зіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выбіва́цца несов.
1. в разн. знач. выбива́ться; см. вы́біцца 1;
2. страд. выбива́ться; вышиба́ться; выкола́чиваться; вычека́ниваться; пробива́ться; выноси́ться; см. выбіва́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)