пачва́ра, -ы, мн. -ы, -ва́р, ж.

1. Казачная, страшная істота, звычайна вялікіх памераў.

Валасатая п.

2. Пра надта непрыгожага чалавека.

3. перан. Пра жорсткага, амаральнага чалавека, вырадка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кі́пецень, ‑петню, м.

Абл. Кіпень, вар. [Вова] любіў глядзець, як струмень кіпетню цурчыць у шклянкі. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Про́ставар ’вакса’ (Касп.). Утварэнне ад кораня прост‑ (гл. просты) і вар, якое, мусіць, як і ў рус. вар, мае тут значэнне ’шавецкая смала’. Просты, магчыма, меў значэнне ’самаробны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кі́пень, ‑пню і ‑пеню, м.

Вада ў час кіпення; вар. Лявон Муравейка асцярожна выцягнуў кацялок з агню, памачыў у кіпені сухар, пасыпаў на яго солі. Шчарбатаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Клю́ча ’кіпецень, вар’ (ТС). Да ключз.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вукро́п ’кіпень, вар’ (Бяльк.). Гл. укро́п, кроп.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ахаладзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; -ло́джаны; зак.

1. што. Зрабіць халодным ці халаднейшым.

А. вар.

2. перан., каго-што. Зрабіць больш спакойным, стрыманым, зменшыць сілу якога-н. пачуцця.

А. прамоўцу вострым пытаннем.

|| незак. ахало́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. ахаладжэ́нне, -я, н. (да 1 знач.) і ахало́джванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кипято́к кі́пень, -пню м., кі́пецень, род. кі́петню м., вар, род. ва́ру м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Кі́петак ’кіпень, ’вар’ (Ян., Мат. Гом.). З рус. кипяток.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кі́пецень ’вар’ (ТСБМ, Мат. Гом., Яўс., Жд. 3). Гл. кіпень, кіпець.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)