куртыза́ніць

‘валачыцца за кім-небудзь, заляцацца да каго-небудзь; быць куртызанкай’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. куртыза́ню куртыза́нім
2-я ас. куртыза́ніш куртыза́ніце
3-я ас. куртыза́ніць куртыза́няць
Прошлы час
м. куртыза́ніў куртыза́нілі
ж. куртыза́ніла
н. куртыза́ніла
Загадны лад
2-я ас. куртыза́нь куртыза́ньце
Дзеепрыслоўе
цяп. час куртыза́нячы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

брадзя́жыць, ‑жыць; незак.

Тое, што і валачыцца, бадзяцца. [Барановіч:] — Жыве тут Мікалай Жыгунец. ..Дык ён.., як верабей пад страхою, жыў, па свеце цягаўся, брадзяжыў. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Валача́й ’валацуга’, валачайка ’валацужніца’ (Шатал.). Да валачыць, валачыцца. Гл. валацуга.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

броди́ть​I несов. (ходить) хадзі́ць; (бродяжничать) бадзя́цца; (волочиться) валачы́цца; (странствовать) вандрава́ць; (о мыслях, улыбке) блука́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

колобро́дить несов., разг.

1. (возиться) валту́зіцца;

2. (проказничать) дурэ́ць, блазнава́ць;

3. (бесцельно блуждать) блука́ць, валачы́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Валанца́й ’валацуга’ (З нар. сл.). Да валацай (з устаўным ‑н‑) < валачыцца ’бадзяцца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бадзя́чы ’распусны’ (Сцяшк. МГ). Бясспрэчна, да бадзя́цца ’бадзяцца, цягацца, валачыцца’ (гл.). Стары дзеепрыметнік.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Брэ́ндаць ’бадзяцца, валачыцца’ (Шат.). Калі гэта не варыянт да бры́ндаць ’бадзяцца’ (гл.), слова няяснага паходжання, то, магчыма, трэба параўноўваць з укр. дыял. бре́ндати (таксама брендо́лити) ’бадзяцца’, якое Шэрэх (ZfslPh, 23, 146) і Рудніцкі (1, 201) выводзяць з брести́ (з арго-суфіксам ‑н‑ і пад уплывам пле́нтатися ’валачыцца, цягнуцца’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

валацу́га, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑цузе, Т ‑ай (‑аю), ж.

Разм. Бяздомны чалавек, які не мае пэўнага прыстанішча і заняткаў; бадзяга. Бежанства зблытала.. [Сёмкавы] разлікі, выбіла з-пад ног падпору і вось — перад.. [Рыгорам] бяздомны валацуга. Гартны. // Лаянк. Пра таго, хто любіць валачыцца, цягацца без справы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

развалачы́цца, ‑лачуся, ‑лочышся, ‑лочыцца; зак.

Разм. Пачаць часта і доўга валачыцца, хадзіць невядома дзе; расцягацца. Падрос козлік і вельмі ж развалачыўся. Брыль. [Ян:] — Нямала я палаяў яго, што валочыцца кожную ноч... Думаў я, што прыйдзецца мне лейцамі яго вучыць, бо развалачыўся, як Лейзерава карова, усё па чужых дварах... Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)