няшча́сце, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Бяда, гора; няшчасны выпадак.
Н. мне з табой!
Н. на чыгунцы.
2. Няўдача, адсутнасць поспеху.
Шчупак з кручка сарваўся, вось н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бядо́та, -ы, ДМ -до́це, мн. -ы, -до́т, ж. (разм.).
1. Гора, бяда, бедства.
2. Матэрыяльныя нястачы, беднасць.
Жыў ён у бясконцай бядоце.
|| прым. бядо́тны, -ая, -ае.
Бядотнае становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
навальні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц, ж.
1. Атмасферная з’ява — дождж з громам і маланкай.
Ліпеньскія навальніцы.
2. перан. Грозныя падзеі.
Ваенная н.
3. перан. Бяда, небяспека.
|| прым. навальні́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
злополу́чие ср., уст. няшча́сце, -ця ср., бяда́, -ды́ ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паўбяды́, ж., у знач. вык.
Разм. Не вельмі вялікая бяда, не так дрэнна, не так страшна. [Васіль Іванавіч:] — Бачу я, што бяда ваша не такая яшчэ вялікая. Такая бяда, можна сказаць, паўбяды. Лынькоў. [Каршукоў:] — Думаў адно, а выйшла не так, як хацелася. Ну, ды гэта яшчэ паўбяды. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зло, зла, н.
1. Усё шкоднае, благое; проціл. дабро.
Рабіць з. каму-н. Адплаціць злом за дабро.
2. Бяда, няшчасце, непрыемнасць.
Знайсці віноўніка, што прычыніў такое з.
3. Прыкрасць, злосць (разм.).
З. ўзяло.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нава́ла, -ы, ж.
1. Нашэсце ворага.
Адолець навалу.
Фашысцкая н.
2. Бяда, няшчасце.
Страшэнная н.
3. Вялікая колькасць каго-, чаго-н.
Н. работы.
4. перан. Нешта цяжкае, непрыемнае, што навісае над чалавекам.
Н. безвыходнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каб², часц.
1. Ужыв. пры выказванні пажадання, скаргі, праклёну (звычайна ў пачатку простых сказаў).
Каб пілося і елася і болей хацелася.
2. Ужыв. пры выказванні сумнення ў магчымасці чаго-н.
Каб толькі адна гэта бяда.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абма́цаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
1. Памацаць з усіх бакоў з мэтай агляду; уважліва агледзець.
Доктар абмацаў хворага.
2. перан. Знайсці, намацаць, выявіць, шукаючы; высачыць, выведаць.
А. яблыкі ў торбе.
Бяда, калі абмацаюць бандыты.
|| незак. абма́цваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разна́сцежыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што.
Паэт. Расчыніць насцеж. Звычайны дзень, казённа-шэры, падцягнуты і посны — ён разнасцежыў зарана дзверы ў гімназічны пансіён. Вялюгін. Чаму ты плойме выдуманых бед Разнасцежыла сэрца так старанна? Бяда, калі пазнюся на абед, Бяда, калі прыходжу надта рана. Макаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)