аднавяско́вец, ‑коўца, м.

Жыхар або ўраджэнец вёскі ў дачыненні да кагосьці іншага з гэтай вёскі. Перасяленцы пазнаюць сваіх былых аднавяскоўцаў і з мужчынамі, якія выходзяць на вуліцу, вітаюцца. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чэлю́скінец, ‑нца, м.

Удзельнік савецкай палярнай экспедыцыі 1933–1934 гг. на параходзе «Чэлюскін». На сценах віселі партрэты былых вучняў школы: лётчыкі, адзін чэлюскінец, некалькі студэнтаў, многа знакамітых калгаснікаў і калгасніц з ордэнамі. Шашкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вару́нкі, ‑аў; адз. варунак, ‑нка, м.

Абставіны, умовы. Не лёгкімі былі варункі жыцця ў Азаркевіча. Гурскі. Хвіліну жанчыны моўчкі пазіралі адна на адну, і кожная з іх намагалася ўспомніць дакладна варункі былых сустрэч. Мікуліч.

[Ням. Wahrung.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

генера́л-губерна́тар, ‑а, м.

1. У дарэвалюцыйнай Расіі — начальнік генерал-губернатарства, надзелены вышэйшай ваеннай і адміністрацыйнай уладай.

2. У дзяржавах (былых дамініёнах), якія ўваходзяць у склад брытанскай Садружнасці — прадстаўнік англійскага караля (каралевы), які лічыцца галавою дзяржавы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́гадаваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., каго-што.

Даглядаючы, вырасціць. Выгадаваць сад. □ На руках у цёткі асталося шасцёра дзяцей, і яна ганарылася, што выгадавала іх, «вывела ў людзі». Шамякін. На пясках былых мы рыс пасеем, Выгадуем чайныя кусты. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзяльба́, ‑ы, ж.

Падзел, размеркаванне. Дзяльба здабычы. □ Пры дзяльбе зямлі Крушынскі стараўся ўраўняць усіх. Бядуля. У аповесці апавядалася аб класавай барацьбе ў вёсцы, аб яе праявах, у прыватнасці, пры штогодняй дзяльбе сялянамі ў час сенакосу былых памешчыцкіх лугоў. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прышэ́лец, ‑льца, м.

Прышлы, чужы, не тутэйшы чалавек. Тут [у Канадзе] вельмі многа былых прышэльцаў з усходняй Еўропы. Брыль. — Ого, без дакументаў! — мнагазначна сказаў малады, пільна разглядаючы пакрытыя рубцамі з яшчэ не загоенымі ранамі рукі прышэльца. Лупсякоў. Гаспадар падхапіўся, замітусіўся ля прышэльцаў. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шляхцю́к, ‑а, м.

Разм. Тое, што і шляхціц. Зіна раптам адчула, што вось зараз яна яшчэ больш нагаворыць гэтаму шляхцюку, калі толькі ён пачне даказваць сваё. Кулакоўскі. — Цікавы гэты чалавек, Асмалоўскі, — гаварыў тым часам Ярмоленка. — Гэта, браце, Сяргей, з былых шляхцюкоў. Сіўцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

семі́ты, ‑аў; адз. семіт, ‑а, м.; семітка, ‑і, ДМ ‑тцы; мн. семіткі, ‑так; ж.

Група народаў, былых або цяперашніх насельнікаў Паўночнай і Усходняй Афрыкі і Пярэдняй Азіі, да якіх адносяцца старажытныя вавіланяне, асірыйцы, фінікійцы і іншыя, а таксама сучасныя народы: арабы, сірыйцы, яўрэі, эфіопы.

[Ад імені Сіма, аднаго з трох братоў, якія з’яўляцца, паводле біблейскага падання, роданачальнікамі зямных плямён.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

умя́ціна, ‑ы, ж.

Паглыбленне, утворанае ўдарам, ціскам. На абшыўцы катла [паравоза] і цяпер яшчэ можна было заўважыць сляды ўмяцін ад былых варожых абстрэлаў. Васілёнак. У пакоі нікога не было, пусты быў і ложак, толькі ўмяціна на белай капе сведчыла, што на ім нядаўна нехта ляжаў. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)