бурака...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «бурак», напрыклад: буракакапалка, буракамыйка, буракарэзка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бурачо́к, ‑чка і ‑чку, м.
1. ‑чка. Памянш. да бурак.
2. ‑чку. Травяністая расліна сямейства крыжакветных.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бура́чный обл. бура́чны;
бура́чный сок бура́чны сок; см. бура́кI.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
саструга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Стругаючы, зняць, счысціць, зрэзаць верхні слой чаго‑н. Састругаць кару.
2. Счышчаючы, абрэзаць больш чым патрэбна. Састругаць увесь бурак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свёкла ж., ед. и собир. буракі́, -ко́ў, ед. бура́к, -ка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
буракі́, -ко́ў мн. (ед. бура́к) м.
1. свёкла ж.;
2. собир. свёкла;
пало́ць б. — поло́ть свёклу;
3. ед. нет борщ;
○ цукро́выя б. — са́харная свёкла; свеклови́ца;
◊ чырво́ны як бура́к — кра́сный как рак
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Буракі́ 1 (мн.) ’страва, прыгатаваная з буракоў’ (Інстр. I, Жд., Шат., Сцяц., Сцяц. Нар.), буракі́ ’тс’ (Касп.). Спецыяльнае ўжыванне мн. ліку ад бура́к (гл.) для абазначэння стравы (суп з пакрышаных буракоў). Падрабязна гл. Сцяц. Нар., 42–43. Чэкман (Baltistica, VIII (2), 1972, 153) лічыць, што бел. слова ўтворана па літоўскай мадэлі (параўн. літ. burõkai ’боршч’, kopū̃stai ’капусняк’).
Буракі 2 ’складкі ў халявах ботаў’ (Шн.). Рус. дыял. бура́к ’халявы; кошык з бяросты’. Словы, якія не маюць пэўнай этымалогіі. Фасмер (1, 243), як відаць, лічыць значэнне кошык з бяросты’ першасным (у гэтым значэнні рус. бура́к, мабыць, запазычанне, але дакладная яго крыніца невядомая; указвалі на швед., італ. і чув. мовы; агляд версій гл. Фасмер, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вало́вік 1 ’кармавы бурак’ (Бір. Дзярж.), валовікі ’сталовыя буракі’ (КЭС). Да валовы (< вол).
Вало́вік 2. Гл. ваўнянка.
Вало́вік 3 ’пастух, які пасе валоў’ (З нар. сл.). Да валовы (пастух).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бурачко́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Падобны па колеру па бурак, лілова-чырвоны. Па шырокіх прагалках, што трапляліся на даўніх лесасеках, бурачковым аксамітам рассцілаліся круговіны дзікай канюшыны. Машара. — А вы што, прыезджы? — звярнулася другая, ніжэйшая, з рудаватымі валасамі і бурачковага колеру шчокамі, відаць, радая выпадку пазнаёміцца з маладым чалавекам. Сапрыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ру́нклі ’кармавыя буракі’ (Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ). Паводле Грынавяцкене (LKK, 30, 116), з літ. ruñkeliai ’тс’; для рус.прыбалт. ру́нкаль, ру́нкуль ’бурак’, што з ням. Runkel ’тс’, мяркуецца пасрэдніцтва лат. riñkulis, runkuls ’тс’, гл. Лаўчутэ, Балтызмы, 129; Анікін, Опыт, 269.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)