бу́дущий

1. бу́дучы;

бу́дущее вре́мя грам. бу́дучы час;

2. (следующий) на́ступны;

в бу́дущем году́ нале́та, у насту́пным го́дзе;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

накда́ўн, -а, м.

Стан баксёра ў час бою, калі ён, будучы збітым з ног, можа на працягу 10 секунд падняцца і працягваць бой.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

галышо́м, прысл.

Разм. Будучы голым, без вопраткі. Сядзець галышом.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гнязда́р, гнездара, м.

Лоўчая птушка, злоўленая і прыручаная, будучы птушанём.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гряду́щий бу́дучы, насту́пны;

◊

на сон гряду́щий перад сном, на сон.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

турбава́цца, -бу́юся, -бу́ешся, -бу́ецца; -бу́йся; незак.

1. Праяўляць клопат, трыво́жыцца аб кім-, чым-н.

Т. за дзяцей.

Т. за будучы ўраджай.

2. Хвалявацца, непакоіцца.

Не турбуйся, усё будзе добра.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ *Натакрок, натакруок ’на будучы год’ (Бес.). Гл. такрок.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абле́т, ‑у, м.

Разм. Тое, што будучы зрэзаным, ссечаным, праляжала ўсё лета, аблетавала (гл. аблетаваць у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сумле́нне, -я, н.

Пачуццё маральнай адказнасці за свае паводзіны, учынкі і інш.

С. ў яго крыштальна чыстае.

◊

Са спакойным сумленнем рабіць што-н. — будучы ўпэўненым у правільнасці сваіх учынкаў, дзеянняў.

Сумленне загаварыла — стала сорамна.

Як сумленне падказвае — як трэба.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Пры́шлы ’які прыйшоў адкуль-небудзь, нетутэйшы, чужы’; ’які прыйдзе, наступіць; будучы’ (Ласт., Байк. і Некр., Шат., ТСБМ; арш., шчуч., маст., зэльв., слонім., глус., добр., ЛА, 3), ’які прыйшоў, надышоў (аб часе)’ (Мал.), ст.-бел. пришлый ’будучы’. Рус. при́шлый ’нетутэйшы, чужы’, смал. ’наступны’, укр. при́шлий ’будучы’. Першапачаткова дзеепрыметнік на ‑л‑ ад дзеяслова прыйсці. Другое значэнне, магчыма, з польск. przyszły ’тс’, параўн., аднак, ст.-бел. пришлое ’будучае’ (1562 г.), якое Карскі (2–3, 42) разглядае як звыклы дзеепрыметнік прошлага часу. Гл. пры́шласць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)