Абро́вак ’бок дарогі’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абро́вак ’бок дарогі’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рассе́чаны, ‑ая, ‑ае.
1.
2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Бо́раў ’непакладзены кабан’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ве́ка ’века; павека’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пекану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце;
1.
2.
3. Востра, моцна пранізаць, адчуцца (пра боль).
4. Выстраліць; пальнуць.
5.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́ка (
○ акамада́цыя во́ка — аккомода́ция гла́за;
◊ глядзе́ць кра́ем во́ка — смотре́ть кра́ем гла́за;
гля́нуць адны́м во́кам — взгляну́ть одни́м гла́зом;
мець в. — (на каго) име́ть зуб на или (против кого);
не мець во́ка — (на каго) не люби́ть (кого-л.), не быть располо́женным (к кому-л.), не жа́ловать (кого);
прыкі́нуць на в. — прики́нуть на глаз;
кі́нуць во́кам — взгляну́ть;
спусці́ць з во́ка — потеря́ть из ви́ду;
праве́сці во́кам (вача́мі) — проводи́ть взгля́дом (глаза́ми);
як во́кам скі́нуць — наско́лько ви́дит глаз;
спаць адны́м во́кам — спать вполгла́за;
в. не запарушы́ць — воды́ не замути́ть, му́хи не оби́деть;
з в. вы́пасці — вы́пасть из по́ля зре́ния;
у в. ўкі́нуцца — пригляну́ться;
мець на во́ку — (каго, што) а) следи́ть (за кем, чем); б) име́ть на приме́те (кого, что);
як во́кам маргну́ць — в одно́ мгнове́ние; в оди́н миг;
упа́сці ў в. — (каму) обрати́ть на себя́ (чьё) внима́ние;
на во́ку — на глаза́х, на виду́;
нако́лькі во́ка хапа́е — наско́лько ви́дит (хвата́ет) глаз;
хоць — па́льцам у в. хоть глаз вы́коли;
ні да бо́ка, ні да в. — ни к селу́ ни к го́роду;
све́жым во́кам — све́жим гла́зом;
на све́жае в. — на све́жий глаз;
в. ра́дуецца — глаз ра́дуется;
в. на в. — с гла́зу на́ глаз;
во́кам не згле́дзець — гла́зом не охвати́ть;
во́кам не маргну́ць (змаргну́ць) — гла́зом не моргну́ть (сморгну́ть);
ла́шчыць в. — глаз ра́довать;
куды́ ні кінь во́кам — куда́ ни кинь гла́зом;
пага́нае (благо́е) в. — дурно́й глаз;
во́страе в. — о́стрый глаз;
ве́рнае в. — ве́рный глаз;
глядзе́ць пі́льным во́кам — смотре́ть (гляде́ть) во все глаза́ (в о́ба);
глядзе́ць крывы́м во́кам — смотре́ть ко́со;
(цёмна) хоць в. вы́калі — (темно́) хоть глаза́ вы́коли;
сну ні ў адны́м во́ку — сна ни в (еди́ном) глазу́;
берагчы́ як зрэ́нку в. — бере́чь как зени́цу о́ка;
няўзбро́еным во́кам — невооружённым гла́зом;
ні бо́ка ні в. — почём зря;
чо́ртава в. — окно́ (в болоте);
як бяльмо́ на во́ку — как бельмо́ на глазу́;
не дагле́дзіш во́кам — запла́ціш бо́кам —
не ў
ба́чыць в., дзе пячэ́цца ко́ка! —
ба́чыць в., ды даста́ць далёка —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
глаз
◊
в глаза́ говори́ть (сказа́ть) у во́чы гавары́ць (сказа́ць);
глаза́ б (мои́) не виде́ли (кого, чего) во́чы мае́ не ба́чылі б (каго, чаго), во́чы (мае́) не глядзе́лі б (на каго, што);
глаза́ горя́т у кого (чьи) на (что) во́чы гара́ць у каго (чые) на (што);
глаза́ на лоб ле́зут во́чы на лоб ле́зуць (выла́зяць);
де́лать больши́е глаза́, смотре́ть больши́ми глаза́ми рабі́ць вялі́кія во́чы, глядзе́ць вялі́кімі вача́мі;
куда́ глаза́ глядя́т (идти́, брести́) куды́ во́чы глядзя́ць (ісці́, брысці́);
куда́ ни кинь гла́зом куды́ ні кінь во́кам;
лезть на (в) глаза́ (кому) ле́зці на (ў) во́чы (каму);
на глаз на во́ка;
на глаза́ не пока́зываться (не попада́ться) на во́чы не пака́звацца (не папада́цца);
на глаза́х чьих (у кого, кого) на вача́х чыіх (у каго, каго);
ни в одно́м глазу́ (гла́зе) ні ў адны́м во́ку;
отвести́ глаза́ (кому на что) адве́сці во́чы (каму на што);
с глаз доло́й (уйти, убраться
с гла́зу на глаз з во́ка на во́ка, во́ка на во́ка, сам-на́сам;
смотре́ть (гляде́ть) во все глаза́ (в о́ба гла́за) глядзе́ць пі́льным во́кам;
хоть глаз вы́коли хоць во́ка вы́калі;
не спуска́ть глаз (с кого-л.) не зво́дзіць (не спуска́ць) вачэ́й (з каго-небудзь), мець на во́ку (каго-небудзь);
за глаза́ за во́чы;
бере́чь пу́ще гла́за берагчы́ як зрэ́нку во́ка;
дурно́й глаз пага́нае во́ка;
в глаза́х (чьих) у вача́х (чыіх);
на глаза́ (чьи) на во́чы (чые);
за глаза́ (достаточно, хватит) аж зана́дта;
невооружённым глазом про́стым (няўзбро́еным) во́кам;
просты́м глазом про́стым во́кам;
с пья́ных глаз з п’я́ных вачэ́й;
с каки́ми глаза́ми появи́ться (показа́ться) (куда) з які́мі вача́мі з’яві́цца (паяві́цца, паказа́цца) (куды);
глаза́ на мо́кром ме́сте (у кого) во́чы на мо́крым ме́сцы (у каго);
глаза́ слипа́ются во́чы зліпа́юцца;
глаз не каза́ть вачэ́й не пака́зваць;
глаз не пока́зывать вачэ́й не пака́зваць;
глазом не моргну́ть во́кам не (з) маргну́ць;
вски́нуть глаза́ (глазами) ускі́нуць (узня́ць) во́чы;
вы́плакать (все) глаза́ вы́плакаць (усе́) во́чы;
вы́смотреть глаза́ прагле́дзець во́чы;
зама́зать глаза (кому) зама́заць во́чы (каму);
закры́ть глаза́ (на что) заплю́шчыць во́чы (на што);
запусти́ть глаза́ (куда) усу́нуць нос (куды);
коло́ть глаза (кому) кало́ць во́чы (каму);
мозо́лить глаза́ (кому) мазо́ліць во́чы (каму);
откры́ть глаза (кому) на (что) адкры́ць во́чы (каму) на (што);
прогляде́ть глаза́ прагле́дзець во́чы;
продра́ть глаза́ прадра́ць (пралупі́ць) во́чы;
пропла́кать (все) глаза́ прапла́каць (усе́) во́чы;
просмотре́ть глаза́ прагле́дзець во́чы;
пя́лить глаза́ лупі́ць во́чы;
есть глаза́ми е́сці вача́мі;
игра́ть глаза́ми падмо́ргваць;
изме́рить глаза́ми зме́раць вача́мі, акі́нуць во́кам;
иска́ть глаза́ми шука́ць вача́мі;
пожира́ть глаза́ми е́сці вача́мі;
стреля́ть глаза́ми страля́ць вача́мі;
бить в глаза́ біць у во́чы;
броса́ться в глаза́ кіда́цца ў во́чы;
вы́расти на глаза́х (чьих) вы́расці ў вача́х (чыіх);
гляде́ть сме́рти (опа́сности, ги́бели
лезть в глаза́ (на глаза́) ле́зці ў во́чы (на во́чы);
смотре́ть (гляде́ть) в глаза́ (кому) глядзе́ць у во́чы (каму);
смотре́ть (гляде́ть) пря́мо (сме́ло) в глаза́ (чему) глядзе́ць пра́ма (сме́ла) у во́чы (чаму);
смотре́ть (гляде́ть) (на что чьими) глаза́ми глядзе́ць (на што чыімі) вача́мі;
ты́кать в глаза́ паро́ць во́чы;
в глаза́ не вида́ть (кого) у во́чы не ба́чыць (каго);
в глаза́х двои́т у вача́х дваі́цца;
в глаза́х двои́тся у вача́х дваі́цца;
в глаза́х ряби́т у вача́х страка́ціць;
в глаза́х темне́ет у вача́х цямне́е;
в глаза́х (перед глаза́ми) стоя́ть у вача́х (перад вача́мі) стая́ць;
за глаза́ (говорить, ругать, называть
из глаз (скры́ться, исче́знуть, пропа́сть
как бельмо́ на глазу́ як бяльмо́ на во́ку;
наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достаёт глаз як во́кам скі́нуць (схапі́ць, ахапі́ць, акі́нуць, згле́дзець);
не в бровь, а (пря́мо) в глаз не ў
не ве́рить свои́м глаза́м не ве́рыць сваі́м вача́м;
не знать, куда́ глаза́ деть не ве́даць, куды́ во́чы дзець;
не своди́ть глаз не зво́дзіць вачэ́й;
не успе́ть гла́зом моргну́ть (мигну́ть) не паспе́ць во́кам маргну́ць;
ни аза́ в глаза́ не знать (не понима́ть
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)