коне́чно
1. вводн. сл. вядо́ма; (понятно) зразуме́ла; (безусловно) безумо́ўна; (бесспорно) бясспрэ́чна;
2. утвердительная частица вядо́ма; зразуме́ла; безумо́ўна; бясспрэ́чна; (ещё бы) а як жа.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
няма́, безас., у знач. вык., каго-чаго.
1. Не быць у наяўнасці, адсутнічаць.
Н. грошай.
Яго н. дома.
2. У знач. няпоўнага сказа пры адмоўных адказах на пытанні. —
Ці дома бацька? — Няма.
◊
Няма роду без выроду — нічога не бывае без непрыемнага выключэння.
Няма чаго (і) гаварыць (разм.) — выраз упэўненай згоды: безумоўна, пэўна.
Чалавек ён працавіты, няма чаго гаварыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паўстаго́ддзя, н.
Палавіна стагоддзя, пяцьдзесят гадоў. [Арэшкін:] — Тут у нас ёсць нехта Шаблюк, старэйшы настаўнік... Безумоўна, заслужаны чалавек... Нешта каля паўстагоддзя працаваў на ніве народнай асветы. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
часо́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць часовага. Пагранічнікі туліліся ў простых сялянскіх хатах.. Безумоўна, гэта было часова. Аднак, новы камандзір не хоча, каб гэтая часовасць цягнулася лішні дзень. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прада́жніцтва, ‑а, н.
Прадажніцкія паводзіны, учынкі. Безумоўна, ад страху ці нянавісці людзі здольныя на самае чорнае прадажніцтва, але Рыбак, здаецца, не быў ворагам, таксама як не быў баязліўцам. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штык¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Колючая зброя, якая насаджваецца на канец ствала вінтоўкі, ружжа.
Клінковы ш.
Ісці ў штыкі (пра рукапашны бой).
2. Узброены баец, салдат (спец.).
У роце засталося сорак штыкоў (гэта значыць стралкоў-пехацінцаў).
◊
У штыкі сустракаць (прыняць) каго-н. — крайне варожа.
Трымацца на штыках (перан.) — сілай войск.
Як штык (разм.) — зусім дакладна, безумоўна.
Каб з’явіўся заўтра сюды як ш.
|| прым. штыкавы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
определённо нареч.
1. (точно) пэ́ўна, бясспрэ́чна;
определённо знать что-л. пэ́ўна што-не́будзь ве́даць;
э́то ему́ определённо не нра́вилось гэ́та яму́ бясспрэ́чна не падаба́лася;
2. (безусловно) безумо́ўна, бясспрэ́чна, напэ́ўна, абавязко́ва;
мы определённо опозда́ем мы безумо́ўна (напэ́ўна) спо́знімся;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Касаву́рыць ’глядзець коса, убок, касіць вочы’ (Нас.). Слова, безумоўна, складанае. Яго першая частка ўзыходзіць да косы (гл.). Але другая частка застаецца няяснай (магчыма, кантамінаванай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыса́днік ’кветнік каля хаты; агародчык; парк, сквер’ (ТСБМ, Гарэц.), ’непладовыя дрэвы ў пладовым садзе’ (Др.-Падб.). З прыса́ды (гл.). Семантычна, безумоўна, паўплывала і паліса́днік (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абавязко́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які безумоўна трэба выконваць. Абавязковая ўмова. Абавязковая пастанова. // Які патрабуецца ў заканадаўчым парадку. Усеагульнае абавязковае навучанне.
2. Які заўсёды павінен быць, заўсёды прысутнічае. Абавязковы экземпляр. □ У п’есах Марцінкевіча важная роля адводзіцца куплету, які раней быў абавязковай прыналежнасцю вадэвіля. Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)