цвето́чек м., уменьш.-ласк. кве́тачка, -кі ж., кра́сачка, -кі ж.;

◊

э́то цвето́чки, а я́годки впереди́ погов. гэ́та яшчэ́ краса́ (цвет), а я́гадкі бу́дуць; гэ́та то́лькі пачы́нка, а бу́дзе й цэ́лая аўчы́нка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́раб, -бу м.

1. вы́работка ж., произво́дство ср., изготовле́ние ср., вы́пуск;

2. тех. выде́лывание ср., вы́делка ж., дубле́ние ср.;

1, 2 см. вы́рабіць 1, 2;

3. чаще мн. изде́лия; поде́лки;

◊ аўчы́нка ~бу не ва́рта — погов. овчи́нка вы́делки не сто́ит; игра́ не сто́ит свеч

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

свеча́ в разн. знач. све́чка, -кі ж.;

воскова́я свеча́ васко́вая све́чка;

зажига́тельная свеча́ техн. запа́льная све́чка;

ла́мпочка в 100 свече́й ля́мпачка на 100 све́чак;

самолёт сде́лал свечу́ самалёт зрабі́ў све́чку;

◊

игра́ не сто́ит свеч ≅ аўчы́нка не ва́рта вы́рабу; (о том, кто бездарен) ри́мская свеча́ ры́мская све́чка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сто́ить несов.

1. (о цене) каштава́ць;

ско́лько сто́ит? ко́лькі кашту́е?;

2. (заслуживать) быць ва́ртым;

он не сто́ит сожале́ния ён не ва́рты спачува́ння (спага́ды);

не сто́ит того́ безл. не ва́рта;

3. (надо, следует) безл. ва́рта;

э́ту кни́гу сто́иит проче́сть гэ́ту кні́гу ва́рта прачыта́ць;

4. (как только, едва) безл. ва́рта;

сто́ит сказа́ть одно́ сло́во, как он перебива́ет ва́рта сказа́ць адно́ сло́ва, як ён перапыня́е;

5. (требовать) каштава́ць;

э́то сто́ило большо́го труда́ гэ́та каштава́ла вялі́кіх намага́нняў;

◊

овчи́нка вы́делки не сто́ит аўчы́нка вы́рабу не ва́рта, вычы́нка даражэ́йшая за аўчы́нку; аўчы́нка не ва́рта вычы́нкі;

ничего́ не сто́ит сде́лать э́то нічо́га не кашту́е (не зна́чыць) зрабі́ць гэ́та;

сто́ит то́лько заикну́ться ва́рта то́лькі заікну́цца;

игра́ не сто́ит свеч гульня́ не ва́рта све́чак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ты, цябе́, табе́, цябе́, табо́ю, аб табе́; мн. вы; займ. асаб. 2 ас. адз.

1. Ужываецца пры звароце да блізка знаёмай асобы або пры грубым, фамільярным звароце. Так навек адляцела Любата ў неспадзеў[кі], — Ты мяне больш не стрэла, Я цябе больш не стрэў. Купала. З пагрозай чужынцу прамовіў казах: — Табе не вярнуцца Ніколі з вайны, І выдзеўбуць вочы табе груганы. Броўка. / Пры рытарычным звароце да каго‑, чаго‑н. Мой родны кут, як ты мне мілы!.. Забыць цябе не маю сілы! Колас.

2. Разм. Выкарыстоўваецца для абагульненага абазначэння чалавека наогул. Калі ты курэц, то насі люльку і тытунец. Прыказка.

3. Д табе́ у знач. часціцы. Разм. Выкарыстоўваецца для выказвання прыкрасці, расчаравання, пагрозы і пад. — Я [табе] пакуру! — з халодным спакоем устрапянуўся гаспадар. Чорны. Гэта табе толькі пачынка, а будзе цэлая аўчынка. Прыказка.

4. У спалучэнні з выклічнікамі ўжываецца для ўзмацнення экспрэсіўнасці выказвання. — Ах ты, ёл[у]пень стары! — Баба Дзеда лае! Крапіва.

•••

А што ты думаеш — а чаму б і не зрабіць. [Міколка:] — Знаеш што, дзед? Давай каршуна падстрэлім! — А што ты думаеш? Пеканём! Лынькоў.

Бачыш ты! гл. бачыць.

Бог з табою! гл. бог.

Бог (чорт, пярун, ліха, халера) цябе ведае гл. бог.

Вось табе! гл. вось ​2.

Вось табе і... гл. вось ​2.

Вось табе і на! Вось табе і раз! Вось табе і маеш! гл. вось ​2.

Дзе ты бачыў гл. бачыць.

Дзе цябе бог носіць? гл. бог.

Дзе цябе чорт носіць (чэрці носяць)? гл. чорт.

Дулю табе пад нос гл. дуля.

Каб на цябе ліха гл. ліха ​1.

Каб табе зарвала гл. зарваць.

Каб табе пуста было гл. быць.

Каб ты лопнуў (лопнула) гл. лопнуць ​1.

Каб ты спруцянеў гл. спруцянець.

На табе! гл. на ​2.

На ты з кім — (быць) у такіх адносінах, калі ў звароце адзін да аднаго гавораць «ты».

Не ты першы, не ты апошні гл. першы.

Няхай цябе качкі (стопчуць) гл. качка.

Соль табе ў вочы гл. соль.

Ух ты! — выкарыстоўваецца пры выказванні, афарбаваным якім‑н. пачуццём (здзіўлення, захаплення і пад.).

Хто цябе ведае гл. хто.

Чорт (кадук) з табой гл. чорт.

Што ты там (тут) забыў? — тое, што і што я там (тут) забыў? (гл. я).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ва́рта I сущ., ж.

1. карау́л м., охра́на, стра́жа;

расста́віць ~ту — расста́вить карау́л (охра́ну, стра́жу);

ганаро́вая в. — почётный карау́л;

2. (обязанности) карау́л м.;

не́сці ~ту — нести́ карау́л;

3. (место охраны) пост м.;

стая́ць на ва́рце — стоя́ть на посту́;

○ узя́ць пад ~ту — взять под стра́жу;

◊ стая́ць на ва́рце — стоя́ть на стра́же

ва́рта II безл. в знач. сказ.

1. сто́ит; нели́шне; сле́дует;

гэ́ту кні́гу в. прачыта́ць — э́ту кни́гу сто́ит прочита́ть;

вам в. адпачы́ць — вам сто́ит (нели́шне) отдохну́ть;

в. паду́маць — сто́ит (сле́дует) поду́мать;

2. (как только, едва) сто́ит;

в. сказа́ць адно́ сло́ва, як ён перабіва́е — сто́ит сказа́ть одно́ сло́во, как он перебива́ет;

◊ гэ́та ніку́ды не в. — э́то никуда́ не годи́тся;

сме́ху в. — смешно́;

ці в. было́ займа́цца — сто́ило ли свя́зываться;

аўчы́нка вы́рабу не в. — погов. овчи́нка вы́делки не сто́ит; игра́ не сто́ит свеч

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

игра́ ж.

1. гульня́, -ні́ ж.;

игра́ в ша́хматы гульня́ ў ша́хматы;

спорти́вные и́гры спарты́ўныя гу́льні;

и́гры для дете́й гу́льні для дзяце́й;

би́ржевая игра́ бі́ржавая гульня́;

игра́ воображе́ния гульня́ фанта́зіі;

2. (на музыкальном инструменте) ігра́, -ры́ ж.;

игра́ на роя́ле ігра́ на рая́лі;

3. (обращение с каким-л. предметом как с игрушкой) гульня́, -ні́ ж., забаўля́нне, -ння ср., за́баўка, -кі ж.;

4. (легкомысленное, несерьёзное обращение с чем-л.) жа́рты, -таў;

игра́ с огнём жа́рты з агнём;

5. (на сцене) ігра́, -ры́ ж.;

6. (притворство) гульня́, -ні́ ж.;

игра́ в великоду́шие гульня́ ў велікаду́шнасць;

7. перен. ігра́, -ры́ ж.;

8. (сверкание) зіхаце́нне, -ння ср., пераліва́нне, -ння ср.;

игра́ кра́сок пераліва́нне (зіхаце́нне) фа́рбаў; см. игра́ть​ 1—8;

◊

игра́ не сто́ит свеч аўчы́нка не ва́рта вы́рабу;

опа́сная игра́ небяспе́чная гульня́;

игра́ слов гульня́ слоў;

игра́ в слова́ гульня́ ў сло́вы;

игра́ приро́ды гульня́ прыро́ды.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)