ополза́тьI несов. апаўза́ць, асо́ўвацца, аб’язджа́ць, асяда́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
оседа́ть несов., в разн. знач. асяда́ць; см. осе́сть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
газо́вачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Памянш. да газоўка; маленькая газоўка. Калі цьмяны агеньчык газовачкі пачаў прыкметна асядаць, маці сказала: — Кладзіся ўжо, сынок. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
осажда́тьсяII несов.
1. (оседать) асяда́ць;
2. метеор. апада́ць;
3. страд. аса́джвацца; см. осажда́тьII.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Імжы́ць, імжы́цца, імжэ́ць ’ісці, падаць, асядаць дробнымі каплямі (пра дождж)’ (ТСБМ, БРС, Яруш., Гарэц., Шат., Касп., Бяльк.). Рус. дыял. имжи́ть, мжить, укр. імжи́ти, мжи́ти, польск. mżyć, чэш. mžíti. Прасл. mьgiti > *mьžiti, Махэк₂, 386. Гл. імгліць, імжа 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
імжы́ць, ‑жыць; незак.
Ісці, падаць, асядаць дробнымі каплямі (пра дождж). Надвор’е было асенняе: слаба імжыў дробны дождж. Нядзведскі. / у безас. ужыв. З раніцы зноў імжыла, і імжа паступова пераходзіла ў густы і порсткі дождж. Хадкевіч. Звечарэла. Перастала імжыць, аціхла, — не ўгледзелі калі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
застарэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Даўні па часу ўзнікнення; стары, састарэлы. Застарэлыя мазалі. □ [Дым] .. стаў марудна асядаць на зараснікі, на застарэлы бруснічнік. Кулакоўскі.
2. Які цягнецца з даўніх часоў; непапраўны, невылечны. Застарэлая хвароба.
3. Які не адпавядае сучасным патрабаванням, нормам; устарэлы. Застарэлае абсталяванне. Застарэлыя звесткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Насу́гавата, насу́говато ’пахмурна, змрочна, туманна’ (ТС). Несумненна, звязана з укр. осу́га ’слой тлушчу на паверхні вадкасці, налёт на вадзе, іржа на вадзе’, восу́га ’пара на шыбах, тлушчавыя пляміў на вадзе’; чэш. osuhly ’пахмурны, хмарны, імглісты’, славац. osuhel ’густая імжа зімой; галалёд на дрэве; сухі мароз’ < *o‑sęg‑tъ ад прасл. *sęgti, гл. сягаць (Зубаты, Studie, 167–170). Сюды ж рус. дыял. осягиться, осяжить(ся) Асядаць’, гл. Варбат, Этимология–1970, 380. Інакш з польск. osęgly < osędly ад szady ’сівы, пакрыты шэранню’ выводзіць чэшскае і славацкае словы Махэк₂ (421), што здаецца малапераканальным.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хра́пка 1, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.
Памянш.-ласк. да храпа 1.
хра́пка 2, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.
Ствол качана капусты без лістоў. Рая адышла да каровы і хацела гнаць яе дамоў, але карова прагна хапала капуснае лісце, з хрумстаннем згрызала храпкі і ісці дамоў не хацела. Шамякін. Дзеда тузанула, ён закруціўся на месцы, ухапіўся за твар і павольна пачаў асядаць на цвёрдую граду з мёрзлымі храпкамі ссечанай капусты. Грахоўскі. Ён [Васіль] можа ля дзвярэй сядзець спакойна і хрумстаць белыя тугія храпкі. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
опуска́ться
1. апуска́цца, спуска́цца; (на колени) станаві́цца;
опуска́ться на зе́млю апуска́цца на зямлю́ (дало́ў);
2. (о почве, доме) асяда́ць; (об уровне воды) зніжа́цца, спада́ць;
3. перен. (морально) апуска́цца;
4. страд. апуска́цца, спуска́цца; укіда́цца; кі́дацца; выпуска́цца, прапуска́цца, выкіда́цца; см. опуска́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)