адкла́ды, -аў.

1. Асадак арганічных і неарганічных рэчываў у выніку іх паступовага намнажэння.

Дэвонскія адклады.

2. Намнажэнні якіх-н. рэчываў.

Тлушчавыя а.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адсто́ены, ‑ая, ‑ае.

Які адстаяўся; у якога ўтварыўся асадак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тваро́жысты, ‑ая, ‑ае.

Падобны знешнім выглядам на тварог. Тварожысты асадак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

састо́яцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -сто́іцца; зак.

Пра вадкасць: пастаяўшы некаторы час, даць асадак.

Вада павінна с.

Малако састоілася (зверху сабралася смятанка).

|| незак. састо́йвацца, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шлам, ‑у, м.

Спец.

1. Асадак пры электролізе некаторых металаў, у якім ёсць звычайна высакародныя металы.

2. Глеісты асадак каменнага вугалю ці руды пры мокрым абагачэнні.

3. Нерастваральныя ў вадзе злучэнні, якія асядаюць у паравых катлах у выглядзе глею ці цвёрдых кавалкаў.

4. Асадак у выглядзе дробных цвёрдых часціц, які выдзяляецца пры адстойванні, фільтраванні вады.

[Ням. Schlamm — глей, гразь.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каагуля́т, ‑у, М ‑ляце, м.

Асадак, які ўтвараецца ў калоідным растворы пры каагуляцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэгаржы́раваць

‘(у вытворчасці спіртнога) выдаліць (выдаляць) асадак са дна бутэлек (дэгаржыраваць віно і без прамога дапаўнення)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дэгаржы́рую дэгаржы́руем
2-я ас. дэгаржы́руеш дэгаржы́руеце
3-я ас. дэгаржы́руе дэгаржы́руюць
Прошлы час
м. дэгаржы́раваў дэгаржы́равалі
ж. дэгаржы́равала
н. дэгаржы́равала
Загадны лад
2-я ас. дэгаржы́руй дэгаржы́руйце
Дзеепрыслоўе
цяп. час дэгаржы́руючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дэгаржы́раваць

‘(у вытворчасці спіртнога) выдаліць (выдаляць) асадак са дна бутэлек (дэгаржыраваць віно і без прамога дапаўнення)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. дэгаржы́рую дэгаржы́руем
2-я ас. дэгаржы́руеш дэгаржы́руеце
3-я ас. дэгаржы́руе дэгаржы́руюць
Прошлы час
м. дэгаржы́раваў дэгаржы́равалі
ж. дэгаржы́равала
н. дэгаржы́равала
Загадны лад
2-я ас. дэгаржы́руй дэгаржы́руйце
Дзеепрыслоўе
прош. час дэгаржы́раваўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

прэцыпіта́т, ‑у, М ‑таце, м.

1. Спец. Асадак.

2. Штучнае фосфарнае ўгнаенне ў выглядзе белага парашку.

[Ад лац. praecipitatus — скінуты ўніз.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мут, му́та, мута́ ’каламута, асадак, іл’, ’блытаніна, блытанае тлумачэнне’ (Нас., Юрч., Янк. 3., Янк. БФ., Шат., Сл. ПЗБ, Растарг., Яшк., Сцяшк. Сл.; КЭС, лаг.), ’памутненне ў вачах’ (паст., Сл. ПЗБ). Рус. мут ’вір’, ’асадак’, му́та́ ’асадак’, ’непарадак’, польск. mąt ’замяшанне’, ’сутычка’, męt ’асадак’, ст.-славен. smota ’скандал’, суч. zmȏta ’памылка, недахоп’, mȍt ’асадак, гушча’. Прасл. mǫtъ, mǫta < mǫtiti > муці́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)