упіса́ць, -ішу́, -і́шаш, -і́ша; -ішы́; -і́саны; зак.

1. каго-што. Напісаць, унесці куды-н., напр., у спіс.

У. прапушчаныя словы.

У. даўжнікоў у запісную кніжку.

У. новую старонку ў гісторыю (перан., высок.).

2. што. У матэматыцы: начарціць адну фігуру ўнутры другой з захаваннем пэўных умоў.

У. трохвугольнік у акружнасць.

3. што. З апетытам з’есці (разм.).

У. булку.

|| незак. упі́сваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

опи́санный прич., прил. апі́саны, мног. паапі́сваны;

опи́санный многоуго́льник мат. апі́саны многавуго́льнік;

опи́санная окру́жность мат. апі́саная акру́жнасць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апі́саны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад апісаць.

2. у знач. прым. Такі, усе стораны, грані якога з’яўляюцца датычнымі да акружнасці, паверхні (пра многавугольнік, мнагаграннік) або на якім ляжаць усе вяршыні ўпісанага многавугольніка, мнагагранніка (пра акружнасць, шар). Апісаны трохвугольнік. Апісаная прызма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Небакра́й ’небасхіл; гарызонт’ (ТСБМ). Наватвор, аўтарства якога прыпісваецца паэту А. Зарыцкаму (М. Стральцоў у кн.: Слова наша роднае. Мн., 1986, 125): паэтычны сінонім да небасхіл (гл.), параўн. рус. небозем ’гарызонт’ (аўтарства прыпісваецца Далю), польск. niebokrąg ’акружнасць неба’ і пад. Хутчэй за ўсё з укр. небокра́й ’тс’ (яшчэ ў Шаўчэнкі). З не́ба і край ’канец, мяжа’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вписа́ть сов., в разн. знач. упіса́ць, мног. паўпі́сваць;

вписа́ть пропу́щенное сло́во упіса́ць прапу́шчанае сло́ва;

вписа́ть окру́жность упіса́ць акру́жнасць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

несоизмери́мый несувыме́рны; (несравнимый) непараўна́льны;

окру́жность и её диа́метр — несоизмери́мые величи́ны акру́жнасць і яе́ дыя́метр — несувыме́рныя велічы́ні;

несоизмери́мые поня́тия непараўна́льныя паня́цці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

описа́ть сов., в разн. знач. апіса́ць, мног. паапі́сваць;

описа́ть путеше́ствие апіса́ць падаро́жжа;

описа́ть окру́жность апіса́ць акру́жнасць;

описа́ть иму́щество апіса́ць маёмасць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апі́саны

1. прич., в разн. знач. опи́санный;

2. прич. заве́щанный; отпи́санный;

1, 2 см. апіса́ць;

3. прил. опи́санный;

~ная акру́жнасць — мат. опи́санная окру́жность

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апіса́ць, апішу́, апі́шаш, апі́ша; апішы́; апіса́ны; зак.

1. каго-што. Расказаць пра каго-, што-н., паказаць, абмаляваць у пісьмовай або вуснай форме.

А. падзеі.

2. што. Перадаць звесткі пра склад, асаблівасці чаго-н.

А. мясцовую гаворку.

3. што. Скласці поўны спіс чаго-н. (з мэтай уліку, па прычыне якой-н. пастановы судовых органаў і пад.).

А. маёмасць.

4. што. Завяшчаць каму-н.

А. дом старэйшаму сыну.

5. што. У матэматыцы: начарціць адну фігуру вакол другой з захаваннем пэўных умоў.

А. акружнасць вакол трохвугольніка.

6. што. Зрабіць рух, перамясціцца па крывой.

А. дугу.

|| незак. апі́сваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. апіса́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і во́піс, -у, м. (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апіса́ць, апішу, апішаш, апіша; зак., каго-што.

1. Падрабязна расказаць пра каго‑, што‑н.; абмаляваць каго‑, што‑н. сродкамі пісьмовай мовы. Я не буду ўнутр залазіць Падзеяў саўгасных, Апішу толькі, што бачыў Болей-меней ясна. Купала. // перан. Зрабіць тое самае вусна.

2. У сістэматычным парадку пісьмова перадаць асаблівасці, прыметы або склад чаго‑н. з навуковай мэтай. Апісаць гаворку. Апісаць старажытны рукапіс.

3. Скласці поўны спіс якіх‑н. рэчаў дзеля іх ўліку. Апісаць інвентар. // Зрабіць улік і ацэнку маёмасці пры накладанні на яе арышту. Прыйшла сельсавецкая камісія і апісала малатарню. Чорны. // Завяшчаць што‑н. каму‑н. Апісаць хату на дзяцей.

4. Начарціць адну фігуру вакол другой з захаваннем пэўных умоў. Апісаць акружнасць вакол трохвугольніка.

5. Зрабіць рух па крывой, перамясціцца па крывой. Калі ракета апісала дугу і падала ўжо на зямлю, Арцыховіч.. заўважыў сілуэт салдата. Алешка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)