вінье́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
Аздабленне ў выглядзе невялікага малюнка, арнамента на загаловачным лісце кнігі, у пачатку або канцы раздзела.
|| прым. вінье́тачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
басо́н, ‑у, м.
Узорныя плеценыя вырабы (шнуры, тасьма, аблямоўка і інш.), якія ідуць на ўпрыгожанне адзення, аздабленне мэблі.
[Ад фр. passement.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вінье́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Аздабленне ў выглядзе невялікага малюнкана загаловачным лісце кнігі, у пачатку або ў канцы раздзела, у альбоме.
[Фр. vignette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упрыгажэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. упрыгожыць.
2. Прадмет для аздаблення каго‑, чаго‑н. // Мастацкае аздабленне чаго‑н. (скульптура, барэльеф, роспіс, вышыўка і пад.). [Рама] з грукатам упала, кавалкі ляпных упрыгажэнняў, дробна застукаўшы, пакаціліся па падлозе. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
украше́ние ср.
1. (действие) упрыгажэ́нне, -ння ср., аздабле́нне, -ння ср.; неоконч. упрыго́жванне, -ння ср.; убіра́нне, -ння ср., прыбіра́нне, -ння ср.;
украше́ние ёлки упрыгажэ́нне (упрыго́жванне, убіра́нне, прыбіра́нне, аздабле́нне) ёлкі; см. укра́сить, украша́ть;
2. (предмет) аздабле́нне, -ння ср.; упрыгажэ́нне, -ння ср.; убо́р, -ра м.; аздо́ба, -бы ж.;
ёлочные украше́ния ёлачныя аздабле́нні (ца́цкі);
3. перен. краса́, -сы́ ж., укра́са, -сы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
набо́р, -у, м.
1. гл. набраць.
2. Сукупнасць прадметаў аднолькавага прызначэння.
Н. інструментаў.
3. Група вучняў, студэнтаў і пад. аднаго года паступлення.
4. Друкарскія літары, што перадаюць які-н. тэкст.
Рассыпаць н.
5. Аздабленне з металічных прадметаў на вупражы (спец.).
◊
Набор слоў — спалучэнне слоў без усякага сэнсу; бяссэнсіца.
|| прым. набо́рны, -ая, -ае (да 4 і 5 знач.).
Н. цэх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
валю́та 1, ‑ы, ДМ ‑люце, ж.
1. Асноўная адзінка грашовай сістэмы якой‑н. краіны.
2. Тып грашовай сістэмы. Залатая валюта.
3. зб. Грошы замежных краін, якімі карыстаюцца ў міжнародных разліках. Замежная валюта.
[Іт. valuta — цана.]
валю́та 2, ‑ы, ДМ ‑люце, ж.
Скульптурнае аздабленне ў выглядзе спіральнага завітка з кружком у цэнтры.
[Ад іт. voluta— завіток.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Басала́й ’нягоднік, нахабнік’ (Гарэц., Нас., Яруш.), бысыла́й ’нягоднік, абібок, гультай’ (Бяльк.). Рус. басала́й. Гэта апошняе Фасмер (1, 130) лічыць магчымым выводзіць ад рус. бас, бась ’аздабленне’ і ла́ять. Няпэўна. Параўн. яшчэ Львоў, Зб. Петравічу, 318–320, дзе прыводзяцца некаторыя меркаванні адносна паходжання слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
приукра́шивание
1. упрыго́жванне, -ння ср., прыбіра́нне, -ння ср., аздабле́нне, -ння ср.;
2. перен. прыхаро́шванне, -ння ср.; перабо́льшванне, -ння ср.; см. приукра́шивать;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Кута́с ’пучок нітак, звязаных разам на адным канцы, які служыць для ўпрыгожвання’ (ТСБМ, Нас., Шат., Гарэц., Сл. паўн.-зах., ТС, Касп., Бяльк., Мядзв., Шпіл., Яруш., Сцяшк., Мат. АС, Грыг.). Укр. кутас, рус. кутас, польск. kutas ’тс’. Запазычана з тур. kutas ’аздабленне на галаве’ (Бернекер, 1, 653).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)