наза́д, прысл.

1. У адваротным напрамку.

Азірнуцца н.

2. На ранейшае месца, у ранейшае становішча.

Аднясі вядро н. у хату.

◊

Браць (узяць) слова назад — адмаўляцца (адмовіцца) ад сказанага, абяцанага.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зане́хваць

‘спыняць што-небудзь, адмаўляцца ад чаго-небудзь, пакідаць што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. зане́хваю зане́хваем
2-я ас. зане́хваеш зане́хваеце
3-я ас. зане́хвае зане́хваюць
Прошлы час
м. зане́хваў зане́хвалі
ж. зане́хвала
н. зане́хвала
Загадны лад
2-я ас. зане́хвай зане́хвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час зане́хваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

заняха́йваць

‘кідаць што-небудзь, адмаўляцца ад чаго-небудзь, пакідаць што-небудзь у занядбанні’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. заняха́йваю заняха́йваем
2-я ас. заняха́йваеш заняха́йваеце
3-я ас. заняха́йвае заняха́йваюць
Прошлы час
м. заняха́йваў заняха́йвалі
ж. заняха́йвала
н. заняха́йвала
Загадны лад
2-я ас. заняха́йвай заняха́йвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час заняха́йваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адма́хвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да адмахнуцца.

•••

Адмахвацца рукамі і нагамі — наадрэз адмаўляцца ад каго‑, чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адцура́ць

‘канфіскаваць, адымаць што-небудзь; адмаўляцца ад каго-небудзь, чаго-небудзь, выракацца каго-небудзь, чаго-небудзь; наводзіць страх на каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. адцура́ю адцура́ем
2-я ас. адцура́еш адцура́еце
3-я ас. адцура́е адцура́юць
Прошлы час
м. адцура́ў адцура́лі
ж. адцура́ла
н. адцура́ла
Загадны лад
2-я ас. адцура́й адцура́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час адцура́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Адмага́цца ’не згаджацца’ (КЭС, лаг.), адмыгацца ’адмаўляцца’, ’як мага адказвацца’ (Бяльк.) да магчы (гл.). Незвычайная семантыка сведчыць у карысць калькі. Але існуе магчымасць тлумачэння: адмагацца : дамагацца, як адмаўляцца : дамаўляцца (Міхневіч, БЛ, 1973, 3, 60). Тады тут адбыўся працэс аналагічнага словаўтварэння.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адне́квацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм. Адмаўляцца, адгаворвацца, адпірацца (у 2 знач.). Дзяўчына доўга маўчала, аднеквалася, што нічога не ведае. Няхай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Адпіна́ць ’адгарожваць, адвязваць’ (БРС, Гарэц.), адпінацца ’адмаўляцца’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб., Касп.) да пяць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адбіва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да адбіцца.

2. Зал. да адбіваць.

•••

Адбівацца рукамі і нагамі — рашуча адмаўляцца ад чаго‑н., усімі сіламі супраціўляцца чаму‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паадне́квацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Аднеквацца, адмаўляцца на працягу нейкага часу. Алёшка добра прагаладаўся, але, як і належыць госцю, спачатку пааднекваўся, а потым прысеў да стала. Кухараў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)