Ранко́р ’абурэнне’ (Новы час, 2004, № 10). Са ст.-бел. ранкоръ, ренкоръ ’гнеў, злосць, абурэнне’ (Ст.-бел. лексікон), якое, у сваю чаргу, са ст.-польск. rankor ’гнеў’, згодна з Брукнерам (453), з лац. rancor < rancidius ’аб ёлкім смаку’ няяснага паходжання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
у², выкл.
1. Выражае здзіўленне, здагадку, пазнаванне, папрок, пагрозу, абурэнне, гнеў і пад.
У, які ты дужы!
У, забойца.
2. Ужыв. гукапераймальна для абазначэння гудзення, свісту, выцця (вымаўляецца працяжна).
У-у-у!
Гудзе вецер.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пфэ — выклічнік, які перадае агіду, няпрыязь, абурэнне: мы проціў его — пфэ! (Сержп.). Гл. фэ ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праклясці́, -ляну́, -ляне́ш, -ляне́; -лянём, -леняце́, -ляну́ць; -ля́ў, -ляла́, -ло́; -ляні; -ля́ты; зак., каго-што.
1. Падвергнуць праклёну (высок.).
П. здрадніка.
2. Моцна вылаяць, выказваючы гнеў, злосць, абурэнне.
П. ўсё на свеце.
|| незак. пракліна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Праклён ’лаянкавае слова, лаянка, абурэнне’, ’крайняе асуджэнне’ (ТСБМ, Шат., Касп., Др.-Падб., Гарэц.; карэліц., зэльв., Сл. ПЗБ), проклён ’тс’ (ТС). Да праклінаць < клясці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
клеката́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., кляко́ча; незак.
1. Ствараць клёкат, крычаць падобна некаторым птушкам.
На ліпе клякоча бусел.
2. Бурліць, шумна кіпець.
У трубах клекатала вада.
3. перан. Бурна праяўляцца (пра пачуцці).
На душы ў яго клекаталі гнеў і абурэнне.
|| наз. клеката́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зако́нны в разн. знач. зако́нный;
з. дакуме́нт — зако́нный докуме́нт;
~ннае абурэ́нне — зако́нное негодова́ние;
○ з. шлюб — зако́нный брак
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разваява́цца, ‑ваююся, ‑ваюешся, ‑ваюецца; зак.
Разм. Пачаць бурна праяўляць раздражненне, абурэнне, гнеў. — Ну, ты там... Разваявалася!.. — крыкнуў .. [Андрэй] яшчэ. Так любога ўходаеш. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́тнуць, ‑тну, ‑тнеш, ‑тне; зак., каго.
Разм. Тое, што і выцяць. [Ігнась] не знаходзіў слоў, каб выказаць сваё абурэнне, і хацеў вытнуць Пімчука. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазёрства, ‑а, н.
Схільнасць пазіраваць (у 2 знач.); прытворства. Уся яго лаянка, абурэнне былі нічым іншым, як кароткай успышкай і нават крыху пазёрствам. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)