аблямава́нне ср.
1. см. аблямо́ўванне;
2. см. аблямо́ўка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
басо́н, ‑у, м.
Узорныя плеценыя вырабы (шнуры, тасьма, аблямоўка і інш.), якія ідуць на ўпрыгожанне адзення, аздабленне мэблі.
[Ад фр. passement.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
васілько́вы, ‑ая, ‑ае.
Сіні, колеру васілька. Васільковая аблямоўка. □ Ідучы заспявалі пра жыта, васільковыя, сінія вочы, што ніколі не будуць забыты, ані ў песні, ні сэрцам дзявочым... Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абла́м 1 ’футра’ (Нас., Гарэц.), аблям ’тс’ (Бір. дыс.) < польск. błam ’адно футра’, якое ў сваю чаргу з ням. Flamme, Flamm ’тс’ (Брукнер, 30). Форма аблям сведчыць аб кантамінацыі з аблямаваць, аблямоўка (гл.).
Абла́м 2 ’бруствер’ (Гарэц.), ’аблава’ (Касп.). Магчыма, да аблам 1 з семантычным пераходам: аблямоўка (на вопратцы) > аблямоўка ’паласа’ > аблямоўка ’акружэнне, аблава’. Аднак больш верагодна, што гэта калька або запазычанне з балтыйскага. Параўн. літ. lamataĩ ’пастка, сіло’, лат. lamatas ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аблямава́ць, аблямоўка (БРС, КТС). Гл. лямаваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кант¹, -а, М ка́нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Востры край, рабро чаго-н.
К. стала.
2. Каляровы шнурок, аблямоўка па краях або швах адзення, часцей форменнага.
3. Палоска, якой абклеены (абведзены) па краях у выглядзе рамкі малюнак, табліца і пад.
|| памянш. ка́нцік, -а, мн. -і, -аў, м.
|| прым. ка́нтавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
і́рха, ‑і, ДМ ірсе, ж.
1. Вузенькая палоска скуры або аўчыны, якая закладваецца ў шво кажуха, рукавіцы і інш.
2. Разм. Тасёмка або вузкая палоска аўчыны, якой абшываюць край адзення або абутку для ўпрыгожання; аблямоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Апу́ха ’аблямоўка кажуха’ (БРС), ’дошкі, якія прымацоўваюцца на краях саламянай страхі’ (Інстр. I, Мат. Гродз., Бірыла, Бел. антр., 2, 22). Рус. зах. опуха, рус., укр. опушка, польск. opucha ’футравая аблямоўка’. Рус. значэнне ’край лесу’, як і бел. ’дошкі на краю страхі’, трэба лічыць пераносным ад ’аблямоўка адзення’. Агульнапрынятае тлумачэнне рус. опушка ад ст.-рус. опушити ’аблямаваць’ (суч. бел. апушыць), звязанага з пухъ (Булахоўскі, Труды ИРЯ, 1, 159; Фасмер, 3, 147). Ст.-бел. опуха ўтворана, пэўна, у сувязі з гэтым жа дзеясловам (параўн. ст.-рус. просуха, прогрѣха, потѣха, утѣха). Апушына ’дошка з краю страхі’ < апух + ина.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
подпу́шка ж.
1. (действие) апу́шванне, -ння ср., аблямо́ўка, -кі ж., аблямо́ўванне, -ння ср.; см. подпуша́ть;
2. (мех, подшитый к чему-л.) апу́ха, -хі ж., аблямо́ўка, -кі ж.;
3. (пушок) охотн. пушо́к, -шку́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
канто́вка ж., спец. канто́ўка, -кі ж., кантава́нне, -ння ср.; (окаймление) аблямо́ўка, -кі ж., аблямо́ўванне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)